Opinie 02 februari 2009

Nout Wellink en de echo's van Wouter Bos

Met excuses aan de auteur van de originele tekst van deze meezinger - en aan 'het Kapitaal' uit het origineel natuurlijk. Misschien handig op een komend accountants carnavalsfeest. Ik moest het even kwijt:

noem elkaar geen Mietje, Eenmaal zing je allemaal, Allemaal hetzelfde liedje: 't Is de schuld van Piet Preciesje.

Ik ben tot deze poëtische aanpassing gekomen toen ik gisteren in het tv-programma Buitenhof DNB-president Nout Wellink zijn verslag hoorde doen van gedane ING-zaken. 

Na veertien jaar in den vreemde te hebben doorgebracht, mocht ik Buitenhof digitaal herontdekken. En ik volg het nu getrouw elke zondag op mijn laptop. Het programma doet zijn naam eer aan. Het is de andere kant van het Binnenhof, intrigerend en zonder intrige. 

Het gaat om overwegend hoffelijke vragen, scherp van buiten gesteld. Ik heb het op 30 november 2008 zelf als gast prettig mogen ervaren, over de kredietcrisis. Het programma legt kernvragen van publiek belang in de week, die in de dagen daarna door anderen uitgewrongen kunnen worden. 

'Accountancy' kwam ook in deze uitzending naar voren als een door Vadertje Staat geheel nieuw ontdekte economisch terroristische beweging (echo's van Wouter Bos in de recente RTL-Z uitzending...). 

Zie hieronder wat ik, accountant Muis, de president van de Nederlandse Bank ietwat gekarikaturiseerd hoorde zeggen over de ING-deal - de poëtische vrijheid is geheel mijn verantwoordelijkheid: 

Wellink: "Gelukkig hoeven we de publieke sector verslaggevingsregels er niet eens voor te veranderen. Meer opportune (of is het opportunistische, JM) echte Haagse archaïsche waarderingsregels liggen panklaar te wachten om alsnog uit deze troebele ING-omelet virtueel een oneigenlijke Nederlandse kip te braden. Niet geheel risicovrij, want ik weet niet in hoeverre de gastoevoer nog verder wordt beperkt. Ik wordt voor die wetenschap wel betaald, maar vergeet niet dat we zelf ook nog de vinger aan onze Nederlandse gasbelkraan hebben." 

"We hebben speciaal voor deze exercitie wat snelle jongens uit New York ingehuurd, specialisten in Amerikaanse hypotheken, die het voor de crisis ook allemaal niet hebben zien aankomen. Die zijn er in geslaagd onder het goed uitkomende motto 'it is better to be approximately right than precisely wrong', onze collectieve ING-kip alsnog vleugels te geven. Wat financial engeneering al niet vermag. Je kunt deskundigheid kopen en verkopen." 

"Accountants zijn in dit proces maar een van de leveranciers, dat moeten ze wel bedenken. En in tijden van grote onzekerheid hebben hun 'realistische' verslaggevingsregels de neiging zo'n chaos veel te diep in te prijzen. Eigenlijk zijn onze bonentellers net zo stom als de rest van de markt. Dus we hebben in de donkere dagen voor Kerst besloten even een voorschotje te nemen op rustiger tijden, die ik vooralsnog overigens niet aan zie komen - zeker niet. We lossen het ING-probleem niet op door het verschuiven van de goalpalen, zoals sommige kwade tongen beweren, maar hanteren wat in good governance-kringen deftig heet: 'regulatory arbitrage' in combinatie met constructieve 'opinion shopping'." 

"Vóór de crisis kon je daarvoor in de gevangenis belanden. Maar deze crisis heeft alle normen op zijn kop gezet en ruimte gegeven aan nieuwe excuses. Handig voor mij en de rest van het Nederlandse volk, als de pensioenleeftijd wordt verhoogd en ik hier over een jaar weer de toestand van de wereld zit uit te leggen." 

Tot zover Nout Wellink. Misschien heb ik wel niet goed geluisterd. Maar ik blijf het jammer vinden dat de toonzetting van onze verantwoordelijke voortrekkers die zijn belast met het beheersen van de gezonde toestand van de financiële markten meer geënt blijft op verslaggevingstechnisch versluierde hoop, dan op realiteit - net als voor de crisis. 

Het inprijzen naar dagprijs van chaos in duistere tijden, zonder een sprankje licht aan de horizon, is zo'n realiteit. Wat we dan met zo'n realiteit doen heet "eerst zien, dan besturen". 

En bij besturen hoort ook het vermijden van onnodige kapitaalvernietiging, waar we in de toekomst spijt van krijgen. Met of zonder ING deal. Maar altijd transparant. 

Mark to market or 'mark to Bos/Wellink', that's the question.