Paul Volcker ('mother of all bankers') en kennis delen
Dit is een bescheiden poging om het monopolie van Time Magazine in het jaarlijkse zalven van de Person of the Year, te breken. Niet dat ik de formule van Time - het gaat om impact, goed of slecht; vrouwen komen (meer in principe dan in praktijk) ook in aanmerking - geen handige vind. Maar ik heb, net als steeds meer Amerikanen, zo mijn bedenkingen om iemand te benoemen - Fed-voorzitter Ben Bernanke - die gewoon bezig is ook zijn eigen rotzooi achter zich op te ruimen voor rekening en risico van het collectief.
Neen, geef mij maar Paul Volcker. Een reus, letterlijk en figuurlijk, in de belichaming van met de ruggengraat verbonden gezond verstand, hoe de politieke vlag er ook bij hangt. Consistent, zonder pretenties, in simpele bewoording, en geen koudwatervrees voor het hanteren van paardenmiddelen als minder tekortschiet. Deze week nog kwam hij op een door de Wall Street Journal georganiseerde conferentie, getiteld Fixing the Global Financial System, met een prachtige observatie, die een plaats verdient in de directiekamers van alle grootbanken en hun toezichthouders: "The ATM (geldautomaat, JM) is the only financial innovation (...he can think of...) that has improved society".
Deze uitspraak mag de rest van de wereld dit jaar aan de kerstboom hangen. Ook al klinkt het markante oordeel van deze financiële veteraan een tikkeltje gechargeerd.
Er is niks fout met innovaties die kunnen voeren tot scherper risicomanagement. Er is wel iets fout met innovaties die niemand meer begrijpt. En er is nog meer fout met bankiers en hun toezichthouders - en laten we de consument ook maar meenemen - die daar niet voor uit willen komen.
Maar tot dat inzicht zijn we nu wel gekomen. Al worden de hervormingsvoorstellen die nu op tafel liggen - alleen nog voorstellen, want er is daadwerkelijk nog maar heel weinig gebeurd - terecht door Volcker als te weinig manmoedig bestempeld.
Het gaat slechts om deeloplossingen voor derivaten, voorstellen voor een weliswaar sterkere financiële architectuur, maar nog steeds niet aangepast aan de supranationale eisen van een mondiale economie en ons financiëlel systeem. Ook missen we nog de eis van systemic assurance statements eisen voor de toezichthouders, waardoor we verantwoordingsstructuren zouden hebben met tanden, die ons vooral kunnen vertellen welke zekerheid toezichthouders ons niet kunnen bieden - en waarom niet.
Inmiddels gaat de ontsokkeling van bankiers en hun toezichthouders door. Ook hooivorken en gepeupel vormen nu, naast tv talk shows, een bedreiging. Dat hangt onlosmakelijk samen met de onontwarbare aard van de erfenis waarmee ze ons hebben opgezadeld: een taaie haarbal van derivaten en andere financiële producten die nog steeds zwaar rust op de maag van menige financiële instelling. Met de belastingbetaler als achtervanger. En het zal nog wel even duren.
Ons eigen beroep is er tot nu toe handig in geslaagd over deze wilde golven te surfen en de critici de wind uit de zeilen te nemen met prachtige voorstellen - maar nog beperkte actie - die beterschap en meer maatschappelijke relevantie in het vooruitzicht stellen.
Het recente Trends in Accountancy 2009-2010 rapport is daar een manifestatie van. De titel ‘Risico's en Kennis Delen' is veelbelovend en komt voor de helft tegemoet aan de suggestie die ervan uitgaat.
Maar het echte kennis delen door onze eigen collegae over hoe we weer in de fuik van irrelevantie hebben kunnen lopen en wat we daaruit kunnen leren ligt, met de gunstige uitzondering van Thijs Smits bijdrage, voor mij bedolven in teveel zalvende normatieve vermaningen.
Kennis delen eist een kwetsbaarder opstelling, en dat zat er kennelijk net niet in. 'Risico's de Ervaring Voorbij' zou een betere titel geweest zijn. Volgend jaar beter!?
Neen, het bewijst dat een verschijning als Paul Volcker, net als deze kredietcrisis, ook een once in a century event is.
Ik heb me in datzelfde tijdskader altijd afgevraagd wat Limperg over de huidige beroepssituatie te zeggen zou hebben. Hij zou het waarschijnlijk even simpel en recht- toe-recht-aan als Paul Volcker hebben gesteld: "De (enige) innovatie van het accountantsberoep die echt een verschil heeft uitgemaakt is..."
Vult u zelf maar in.
Dan nemen we bij deze vast een paar voorproefjes op het resultaat en wensen u en de uwen een spannend - maakbaar, als de wil er is - nieuwjaar!
Jules Muis