NIVRA 18 december 2009

Accountant moet kennis leren delen

In haar commentaar van 7 december 2009 roept het Financieele Dagblad de vraag op of accountants schuld dragen aan de kredietcrisis. Daarbij verwijst ze naar de AFM-rapportage over tekortkomingen in de accountantscontrole van financiële instellingen.

Met name informatie over de waardering van financiële producten had beter gecheckt moeten worden. Die tekortkomingen waren volgens de AFM echter niet van zodanige aard dat men maatregelen, anders dan een gesprek met het bestuur van een of meer van de big four-kantoren, noodzakelijk achtte.

Het is goed te constateren dat de desbetreffende accountantsorganisaties de AFM-bevindingen niet ontkennen of bagatelliseren, maar de nodige maatregelen hebben genomen.

Terecht stelt het FD de vraag of ook een gedegen accountantscontrole een crisis had kunnen voorkomen. Zo nee, hoe relevant is een accountantscontrole dan eigenlijk nog?
De noodzaak van een accountantscontrole staat wat mij betreft buiten kijf, al is het alleen maar vanwege de corrigerende werking ervan voor de organisatie en het vertrouwen dat uitgaat van een goedkeurende accountantsverklaring. Een bedrijf zonder zo'n verklaring wordt door de markt niet geaccepteerd.

Het AFM-rapport is wel een nieuw bewijs dat de collectieve signaleringsfunctie van het accountantsberoep van nature onderontwikkeld is. Accountants hebben als individu zicht op de eigen cliënt, niet op het systeem als geheel. De geheimhoudingsplicht van de accountant helpt niet om inzichten rondom dat systeem met elkaar te delen. En deze crisis heeft vooral de risico's van het systeem zichtbaar gemaakt.

De oplossing voor het beroep ligt in de kracht van het collectief en het durven delen van relevante kennis en ervaring. Door het NIVRA is daar dit jaar een begin mee gemaakt binnen het project Kennis Delen. Centraal doel is om latente risico's per bedrijfstak te inventariseren en die vervolgens te signaleren bij cliënten, branche- en marktpartijen, toezichthouders of de wetgever.

De kredietcrisis heeft iedereen gevoed met nieuwe inzichten, ook het accountantsberoep. Goed nieuws is dat de geheimhoudingsplicht niet in de weg zit als het om het delen van informatie over risico's gaat. Nog beter nieuws is dat de start van het project nadrukkelijk is gewaardeerd door alle betrokken partijen. Dat geeft hoop voor het vervolg.

Ruud Dekkers
voorzitter Koninklijk NIVRA

Deze opinie is ook gepubliceerd in de rubriek 'Optiek' in het Financieele Dagblad van 18 december 2009.