OIOS: watchdog or lapdog? (1)
Ik kan me voorstellen dat u zich even afvraagt ‘waar gaat dit over'? OIOS staat voor ‘Office of Internal Oversight Services', het intern toezichthoudend orgaan van de Verenigde Naties. Met een interne auditpoot en een tweede poot bijzondere onderzoeken.
Dat laatste varieert van ethisch bezwaarde personeelzaken tot - financieel of anderszins - verdachte, dubieuze of schrijnende operationele zaken. Denk aan ontsporingen tijdens UN vredesmissies. In 2004 speelde het OIOS bijvoorbeeld een kernrol in het onderzoek naar een beschuldiging van ongewenste intimiteiten aan het adres van oud-premier Ruud Lubbers, in zijn VN-dagen.
Vorige week vierde OIOS zijn vijftiende verjaardag in de vorm van een openbare discussie over de van suggestie zwangere vraag: "OIOS, watchdog or lapdog?"
Ik heb het feestje actief mogen meemaken als deelnemer aan het discussiepanel.
De lapdog werd - niet zo verbazingwekkend - al gauw als mogelijke optie afgeschoten. Alhoewel ik, ook als saluut aan een deel van de werkelijkheid van een interne auditfunctie - met dank aan Wikipedia - nog vergeefs heb aangevoerd dat lapdogs aanvankelijk ook als luizenvanger van hun baasje dienden.
Dus restte het panel, zo leek het aanvankelijk, alleen nog de waakhondfunctie (watchdog) als optie. Ook daar heb ik vriendelijk dwarsgelegen: het gaat bij de toezichtfunctie van OIOS om meer dan goede oren en ogen en het tijdig blaffen voor het bijten. Het gaat ook om herderen, speuren, rennen, en redden.
Ik vond eigenlijk, in weerwil van het gekozen thema, dat de hele hondmetafoor niet zo goed paste als signatuur van een toezichtorgaan. Ik ben een fervent hondenliefhebber, maar hondentrouw lijkt me niet bepaald een aanbeveling. En evenmin professioneel of effectief. Vooral waar het gaat om een onderzoekmandaat om, zonder aanzien des persoons, objectief te vinden en te oordelen - waar het eten ook vandaan komt.
Neen, de primaire inborst van het beestje staat een adoptie als mascotte van toezichthouders in de weg. Ik had zelf liever het kern thema geformuleerd als: "interne toezichthouders, tool of management or toy of management?"
Waarover de volgende keer meer.
Jules Muis