Opinie 28 januari 2009

Wouter Bos verkoopt knollen voor citroenen

Het recente RTL-Z interview met minister van Financiën Wouter Bos over de ING-deal was de meest teleurstellende gebeurtenis in de schoonmaakexcercitie van de balans van Nederland Financieel NV tot nu toe.

Als we Bos op zijn woord nemen adviseren wij - de woorden van de Nederlandse premier aan de vooravond van de Duitse inval parafraserend - het Nederlandse volk indringend "blijft u gerust wakker, de regering slaapt". 

Niet dat de deal gegeven de beroerde omstandigheden inhoudelijk slecht is. Ik neem graag aan dat het de minst slechte optie is uit een keuze tussen alleen maar kwaden. Het gaat hier om onvermijdelijke schadebeperking, om erger te voorkomen. 

En zelfs als achteraf blijkt dat het iets minder slecht had gekund, moeten we - aannemende dat het huiswerk naar onrustige omstandigheden goed is gedaan - dat ook in de toekomst de regering niet verwijten. Financieel management, macro en micro, is op dit moment schipperen naast God. Of God er ook achter staat kan alleen de toekomst vertellen. 

Maar het verkooppraatje waarmee het werd gebracht is om te huilen. Nederland - en ook Bos zelve, die tot nu toe met stadige hand het roer in de woelige marktbaren heeft bediend - verdient beter. 

De suggestie dat fair value accounting de bron van alle ellende is en dat wij, belastingbetalers, verslaggevingsmiddelen tot onze beschikking hebben die deze ellende in een formeel-technische, legitieme en balansflaterende klap kunnen wegpoetsen, is zelfs Madoff onwaardig. 

De versluierde herdefinitie van nominale waarden in ‘economische waarden' is een semantische grote verdwijntruc die zelfs Cirque Royal nooit heeft opgevoerd. De kruis-of-munt-kansrekening - één kans om te verliezen, drie om te winnen - is niets meer dan een tot balletje-balletje verworden Staatsloterij. 

De plotse tirade tegen fair value-verslaggeving, en de suggestie dat Nederland zich zal aansluiten bij een internationale coalition of the (un)willing om de kantoren van de IASB te bezetten en accounting policy change af te dwingen, zet de basis van alle huidige mondiale financiële rapportering op losse schroeven. En dat doet de onzekerheid in de financiële markten geen goed. 

De suggestie dat het bij deze transactie gaat om een hoogstandje van financiële engineering roept beelden op van al die andere financiële engineering-hoogstandjes die aan de basis liggen van de huidige misère in de financiële markten. 

Den Haag Financieel Centrum? Geef, afgaand op dit 'occasion' transactie-geleur, mijn portie maar aan Fikkie. 

Neen, dit marchanderen in hoop en het blazen van verslaggevingsrookgordijnen is een onnodige communicatieve misser die een goedbedoelde - en, wie weet, de best mogelijke - transactie onnodig bezoedelt en bezwaart. 

AIG, de grootste Amerikaanse Verzekeringsmaatschappij, nu genationaliseerd, heeft dat in 2002 ook geprobeerd met zogenoemde ‘finite insurance products'. Ik heb daar in 2004 en 2005 nog voor gewaarschuwd. 

We hebben nu gewoon een open Ponzi scheme op ons bordje. Dat boezemt geen vertrouwen in. En de lasten ervan zullen uiteindelijk worden betaald door de belastingbetaler. 

Die belastingbetaler heeft recht op een recht-toe-recht-aan verhaal. Bos kan dat. Dus laten we nog even wachten op de herkansing.