Opinie 29 januari 2009

'Ignorance is bliss' in Zaandam

Gisteren is het vonnis in de strafrechtzaak tegen de voormalige bestuurders van Ahold bekend geworden. Cees van der Hoeven is veroordeeld tot een boete van € 30.000. De lichte straf lijkt het gevolg te zijn van het feit dat hij "niet van de hoed en de rand wist".

Dat staat inderdaad niet in het Wetboek van strafrecht en was volgens mij ook niet ten laste gelegd. Van valsheid in geschrifte en oplichting was kennelijk dus geen sprake.

Michiel Meurs wordt klaarblijkelijk meer als het brein achter de side letters gezien. Die moet € 100.000 boete betalen en krijgt 240 uur taakstraf. Over dat laatste zou ik me persoonlijk geen zorgen maken. Als hij een beetje heeft opgelet op de hangjongeren in Zaandam, had hij nu precies geweten hoe je daar makkelijk onderuit kan komen.

'Ignorance is bliss', zeggen de Britten. Ook in dit geval kwam onwetendheid goed van pas. Wel zuur voor de al die Nederlanders die een deel van hun zuurverdiende pensioengelden hebben zien verdampen. Die zagen de strafzaak (en de tuchtzaak) waarschijnlijk als een opstapje naar een apocalyptische schadeclaim.

Tegen wie, dat maakt niet uit, zolang het maar een maatpak draagt. Die hebben meestal de diepste zakken. De eerste klap kwam echter al in de strafzaak in mei 2006, waar een aantal partijen (waaronder SOBI) zich had gevoegd in de hoop op toekenning van schadevergoeding.

De rechter oordeelde helaas dat het evident was dat het causale verband tussen het handelen van verdachten en de geleden schade niet eenvoudig vastgesteld kon worden. Conclusie: niet ontvankelijk en dus geen centen!

De advocaten van de verdachten hebben in het hoger beroep nog maar eens herhaald dat de relatie tussen de koersdalingen en het handelen van verdachten toch wel 'enorm complex' lag. Dit werd geïllustreerd door een (volgens hen) niet te verklaren verschil in de wijze waarop gedupeerden de schade hadden vastgesteld.

Sommige gedupeerden claimden dat ze schade hadden geleden door de scherpe koersval. SOBI, ook partij in de zaak, vond echter dat de schade was geleden doordat aandelen tegen een te hoge prijs waren gekocht, omdat de koopprijs tot stand was gekomen op basis van misleidende informatie.

Ogenschijnlijk twee verschillende standpunten. Maar volgens mij kan Johan Cruijff de wereld in vijf woorden uitleggen dat dit precies hetzelfde is ("Elk nadeel ..."). Jammer genoeg houden rechters niet van voetbal en hebben ze de tirade van de advocaten gehonoreerd met milde straffen.

Er bekruipt mij een naar gevoel als ik alles zo eens bekijk. Het lijkt dat (vermeende) complexiteit leidt tot verminderde straffen en dat daarmee de kans op schadevergoeding in civiele procedures danig wordt gereduceerd.

Ik heb de complete tekst van de uitspraak van 28 januari 2009 niet gezien maar ik hoop dat het hof zich wel degelijk heeft verdiept in de problematiek, alvorens ze tot haar oordeel kwam. En dat er in het geval van deze uitspraak dus geen sprake was van ignorance.

Het hof oordeelde echter ook dat er geen sprake was van ‘direct persoonlijk gewin' (zie FD). Dat doet mij toch wel het ergste vermoeden.