Opinie 03 september 2008

'Kantoren moeten meer onderzoeksgegevens ter beschikking stellen'

Soms twijfelen accountants wel eens aan het niveau van opleiding en onderzoek op hun vakgebied. Zo stelde Hans Blokdijk in 'de Accountant' van april 2008 in het artikel 'Innovatie moet, maar wat en hoe?' dat universiteiten in hun accountancyonderwijs lijken op hoger beroepsonderwijs, en dat hun onderzoek betekenisloos is voor innovatie in het beroep.

Dat verbaasde mij. In werkelijkheid is het niveau van het master-onderwijs en het universitaire onderzoek op het gebied van accountancy namelijk nog nooit zo hoog geweest als nu. Daarmee wordt ook de innovatiekracht van accountantskantoren enorm gestimuleerd.

Universitair onderzoekers zijn natuurlijk geen ontwerpers. Wij kijken naar verbanden die anderen helpen een product te ontwerpen. Maar de Nederlandse wetenschap is er absoluut klaar voor om kantoren te helpen bij de ontwikkeling van hun (assurance-)producten.

Zo zou ik als onderzoeker heel graag weten wat de kwaliteit van audit trails bepaalt. Maar daarvoor zijn uiteraard gegevens nodig. En daarmee stuiten we op een ander probleem, dat zelden wordt genoemd: Kantoren zijn zeer terughoudend bij het vrijgeven van onderzoeksdata, zelfs als geheimhouding is gegarandeerd.

Dat zou moeten veranderen. Er is een heel groot terrein te winnen voor wetenschap en praktijk als kantoren ruimhartiger data beschikbaar stellen voor onderzoek. Zo zouden we kunnen kijken naar de wijze waarop controls functioneren binnen het accountantskantoor, net zoals we dat al doen bij andere ondernemingen. We zouden kunnen kijken hoe de overdracht van dossiers effect heeft op de kans dat een team zijn werk goed verricht. Of naar het belang van ervaring voor de kwaliteit van de output van een auditteam.

Er zijn werkelijk honderden vragen die we kunnen beantwoorden om accountantskantoren te helpen bij de verdere ontwikkeling van het assurance-product. Maar dan zouden kantoren op hun beurt enorm helpen als zij data beschikbaar zouden stellen.

Kantoren lossen met die ruimhartiger beschikbaarstelling van data ook een ander probleem op: het dramatische tekort aan professorabele auditors.

Op dit moment is er maar een heel klein deel van de accountancyonderzoekers bereid zijn carrière te concentreren op auditing-onderzoek. En dat heeft alles te maken de genoemde afwezigheid van gegevens.

Net als andere mensen maken ook onderzoekers risicoafwegingen, in termen van kansen op interessante onderzoeksvragen en de daarmee verbonden publicaties. Zonder data is er echter geen onderzoeksvraag, geen kans op publicatie en dus ook geen kans op carrière op dat specifieke gebied.

Kortom, het hoog tijd dat de kantoren hun houding op dit punt bijstellen en minder benauwd zijn met het te beschikking stellen van onderzoeksgegevens. Dat is uiteindelijk ook in hun eigen belang.