Opinie 18 augustus 2008

Samenstelopdrachten: bad quality will drive out good quality

Terug van vakantie lag daar het nieuwste voorstel voor vereenvoudiging van de regelgeving voor de samenstelpraktijk. De verwachtingen waren al niet hoog gespannen en inderdaad: de berg heeft een muis gebaard! Na alle commissiewerk en discussies met leden zijn we geëindigd met lege handen.

Het nieuwe voorstel behelst een set regelgeving bestaande uit Nadere Voorschriften Accountantskantoren voor aan assurance verwante opdrachten (NVAK aav), en een nieuwe COS 4410, alsmede een niet tot de regelgeving behorende leidraad 14.

De eerste twee zijn verplichtend, de laatste is vrijblijvende informatie. De regelgeving bevat in essentie slechts twee kapstokbepalingen, te weten het kantoor moet een beheerste en integere bedrijfsvoering hebben (NVAK aav) en de opdrachten dienen zorgvuldig te worden uitgevoerd (COS 4410). Voorts nog enkele bepalingen over verzekering en waarneming. Dat was het dan. Nadere invulling wordt aan u zelf overgelaten.

De voorheen bestaande bijlage bij richtlijn 4410, waarin de uit te voeren werkzaamheden voor samenstelopdrachten werden beschreven, is komen te vervallen. Kwaliteitsrichtlijn RKB 1 zal worden ingetrokken. Uit de documentatie blijkt dat het aan de accountant zelf wordt overgelaten om te bepalen welke werkzaamheden vereist zijn. Een voorgeschreven dossierinrichting, een schriftelijk vastgelegd kwaliteitssysteem, ja zelfs de aanwezigheid van een werkprogramma in het dossier zijn niet verplicht. Wel wordt bepaald dat er een dossier moet zijn, waaruit blijkt dat de regelgeving in acht is genomen.
Echter, omdat de regelgeving een lege huls is, zal het dossier eveneens overwegend leeg zijn.

Ik betwijfel ten zeerste of het NIVRA hiermee nog voldoet aan de internationale kwaliteitsstandaard ISQC 1.

Het komt dus aan op de interpretatie door de beroepsbeoefenaar van de begrippen in de kapstokbepalingen: zorgvuldigheid, en beheerste en integere bedrijfsvoering. Wat dat inhoudt zal in de praktijk moeten blijken. Ik vermoed dat in de loop van de komende jaren hieromtrent wel jurisprudentie zal ontstaan, maar voorlopig moeten we het hier mee doen.

Gevolg is dat de race naar beneden kan beginnen: immers bad quality drives out good quality en degene die meer wil doen dan wat verplicht is, zal de concurrentie op prijs gaan verliezen.

Het wachten is op de accountant die telefonisch de bedragen van de jaarrekeningposten van de klant verneemt, die in een rapport opneemt, daar een samenstellingsverklaring bijvoegt en het geheel naar de bank opstuurt. Geen enkele zekerheid, zeiden we toch?

Van de beroepsorganisaties begrijp ik dat het zoeken naar een keurmerk voor de samenstellingspraktijk nog niet is geëindigd. Maar dat is natuurlijk flauwekul: de kantoren met een Wta-vergunning zullen zich gaarne in deze markt profileren. En gelijk hebben ze. Het stelsel van kwaliteitsbeheersing heeft ze goud gekost, laat het nu ook eens wat opleveren.

Daarmee is de tweedeling in ons beroep een feit: enerzijds de vergunninghoudende assurance-kantoren met de zekerheid van kwaliteit, en anderzijds de non-assurance-kantoren  (administratiekantoren) waar de kwaliteit geheel afhangt van wat de individuele beroepsbeoefenaar er van wenst te maken.

Blijft nog slechts de vraag wat de kwantitatieve verhoudingen tussen beide kampen zal zijn. Dat weten we hopelijk over een maand.