Toezichthouders en verantwoording: een voorbeeldfunctie van de FRC
Neen, ik heb nooit veel succes gehad met mijn decennialange pleidooi om alle acteurs in de financiële architectuur redelijk vergelijkbare verantwoordingsinstrumenten te laten hanteren inzake hun eigen functioneren. Ieder op zijn eigen niveau: Toezichthouders dus op macroniveau voor de systemics van hun functie. Hetzelfde dat anderen, zoals accountants en bedrijfsleidingen, al jarenlang doen op microniveau, en productspecifiek.
Allen zouden dat moeten doen op basis van redelijke zekerheid (dus niet absoluut) en op basis van 'resultaatstaal' in plaats van escapistische 'inspanningstaal'. Daartoe zouden ze moeten zijn gewapend met een verbale syntax voor hun assurances, die de lezer goed de portee doet onderkennen van mogelijke voorbehouden, oordeelonthoudingen of afkeuringen.
Het is voor de betrokkenen nooit een spannend verhaal geweest. De microacteurs, zoals accountants, zagen het nooit als een mogelijkheid om de macro controleomgeving van hun beroep, en daarmee ook de te zwakke toezichthouders en daarmee ook hun eigen verhoogde autonome beroepsverantwoordelijkheid, periodiek in kaart te brengen.
Dat is jammer, want de macroacteurs, zoals toezichthouders, voelden daardoor ook nooit politieke druk om hun eigen 'paling in emmer met snot'-verantwoordingstaal wat gespierder te maken.
Vandaar dat we zelfs in de huidige financiële meltdown-situatie nauwelijks toezichthouders op het matje geroepen zien. Hoogstens rollen ze hun eigen rode loper uit in commercieel goed lopende boeken, teneinde hun eigen geschiedenis te herschrijven; zie Mr. Greenspan.
Maar er zijn ook lichtpuntjes, bescheiden mea culpas van enkele meer moedigen. En onlangs verscheen er zelfs een lichtend voorbeeld dat de hoop doet herleven dat we toch echt aan het leren zijn: De Britse Financial Reporting Council (FRC), de waakhond voor integere informatie op de Britse financiële markten, publiceerde zeer onlangs haar Plan & Budget voor 2008/09.
De FRC heeft die verpakt in een risicotaal annex -middelen voorstel dat dicht aanleunt tegen mijn aloude voorstellen:
- Het gaat om positieve assurance ten aanzien van haar taakopdracht, hoewel nog wat vaag ingepakt (..."largely achieved"...).
- Het is duidelijk gekwalificeerd op enkele punten, met waarschuwingssignalen voor haar stakeholders (inclusief de politiek) dat er echt iets moet gebeuren - en daarmee ook het accountantsberoep waarschuwend daar bij haar werk rekening mee te houden.
- De risicoterreinen worden vervolgens kraakhelder uitgesponnen, plus wat er nodig is om die risico's tot hanteerbaarder proporties terug te brengen.
Voor belangstellenden in het op de duur onvermijdelijke - een wereld die convergeert naar een steeds hechtere interdependente financiële architectuur met de noodzaak voor een daarbij behorende verantwoordingstaal - is dit een waardevol verslag.
Al laat het misschien nog wat vragen en leemtes. Zo spreekt men over de huidige financiële crisis bijna als over een 'Act of God', terwijl menselijk, institutioneel en eigen falen toch ook wel hun rol hebben gespeeld.
Er wordt naar mijn mening ook te weinig aandacht gegeven aan het feit dat in de financiële wereld zelfs het Verenigd Koninkrijk geen eiland meer is - in ieder geval niet op het punt van financiële markten. En ook de gevaren van een bulderende eensporige fair value-trein richting eigen moeras wordt te vaag behandeld.
Maar die kanttekeningen mogen ons niet afleiden van het feit dat de FRC haar eigen macro risico-inschatting open en bloot op tafel legt. En dat ze haar stakeholders zelf laat oordelen en reageren, ook op volledigheid, en ze daarmee voor die achilleshiel mede verantwoordelijk maakt. En dat de FRC dat doet op basis van een resultaatsgebonden verantwoordingstaal, die verantwoording werkelijk weer terugstopt in verantwoording.
Het is het beste verantwoordingsinstrument van een toezichthouders dat ik tot nu heb gezien. En dat, om het wat 'dominees' te zeggen, andere toezichthouders tot voorbeeld mag strekken.