Nachtboek NIVRAA-voorzitster 2011 (11): En/en-plan
Elske Patinama (46), voorheen AA en nu RAA, is sinds 1 januari 2010 voorzitster van het nieuwe Nederlands Instituut van wettelijk erkende accountants (NIVRAA). Dit instituut is het resultaat van een door wetgeving in 2009 gedwongen huwelijk tussen NIVRA en NOvAA. Met enige regelmaat noteert zij in een ‘nachtboek' haar gedachten over de actualiteiten rond het accountantsberoep zoals die anno 2011 dag in dag uit op bestuursvoorzitters afkomen. Aflevering 11.
17 april 2011: Nog acht maandjes slapen en mijn termijn als voorzitster van het NIVRAA is geschiedenis. En ik begin me nu eigenlijk pas goed in mijn vel te voelen over de breder strategische issues van het beroep. Zo zal het voorzitters altijd wel vergaan zijn.
Neem nu die hele discussie over de oligopolie van de vier grote kantoren. Een jaar geleden had ik geen benul van de sturende rol die ons instituut kan hebben het allemaal in goede banen te leiden.
En ik begrijp nu veel beter dat beroepsorganisaties deze baan-, soms ijs-, soms beenbrekende big four-giganten - mondiale pioniers in vele opzichten - vaak ruimte, een thuishaven en soms een vluchtheuvel kunnen bieden wanneer hun critici het allemaal wat overdrijven.
Als deze kantoren dat zelf ook beter zouden begrijpen zou de accountantswereld een betere plaats zijn.
Ze maken het de beroepsorganisatie ook niet altijd even makkelijk. Het 'te groot om om te vallen'-argument dat ze tijdens de kredietcrisis van 2007/2008 nogal eens poneerden, en de dreiging om helemaal uit de attestfunctie te stappen als er geen beperkingen werden gesteld aan de beroepsaansprakelijkheid, werd in 2009 in de kiem gesmoord door een veel strenger wereldwijd toezichthoudersverband.
We zagen toen de oprichting van een Wereldforum van Audit Supervisors, dat met een contingency-plan kwam voor het geval er een big four-kantoor dreigde om te vallen. Een flexibel plan dat ook de bangmakerij - gevoed door de stelling van de big four dat de keus niet gaat tussen big four of big three maar tussen een levensvatbare big four of niets - verstandig in een perspectief en een flexibel raamwerk plaatste.
Toezichthouders voelden er niets voor in een of/of-onderhandelingsraamwerk terecht te komen. Ze beantwoorden de georchestreerde provocatie van de big four met een eigen en/en-plan dat nu zijn soms (wrange soms zoete) vruchten afwerpt voor allen die het publiek belang een goed hart toedragen. Over enkele dagen meer over de inhoud van dat plan.