Is accountancy een meidenberoep geworden?
De accountant is een man. Grijs pak, wit overhemd, Samsonite-koffer. Dit stereotype is de laatste jaren aan het afbrokkelen, de dames zijn de achterstand aan het inlopen. Ik heb geen idee hoe de percentages liggen, maar ik zie dat mijn klassen bij NIVRA-Nyenrode vaak voor de helft met meiden gevuld zijn.
Michel Emmerik
Is deze aanwas een verrijking, of moeten we ons zorgen maken? Wat is eigenlijk het verschil tussen een mannelijke en een vrouwelijke accountant?
Om deze vraag te beantwoorden moeten we enkele duizenden jaren terug, toen de mens nog een jager-verzamelaar was. Dat was een overzichtelijke tijd. Vrouwen pasten op de kinderen en bleven dicht bij huis om fruit, planten en noten te verzamelen. Om dat succesvol te kunnen doen, moesten vrouwen goed met elkaar kunnen samenwerken en hun aandacht bij verschillende taken tegelijk houden. Harmonie was het sleutelwoord.
Mannen daarentegen trokken erop uit. Ze gingen op pad om het territorium te bewaken en om voor vlees te zorgen. Dat vroeg heel andere vaardigheden, zoals eerzucht, moed en intense concentratie op één ding tegelijk. Niet harmonie maar concurreren binnen de kaders van een strakke hiërarchie was waar het allemaal om draaide.
De eigenschappen die wij nu nog als typisch mannelijk en vrouwelijk zien stammen uit deze tijd. Wij vinden vaak dat mannen meer analytisch zijn, rationeler. Ze voelen zich vaker goed in een heldere hiërarchie met een duidelijke baas. Vrouwen zijn meer emotioneel en sociaal. Gedijen beter in een informeel netwerk. Competitie versus harmonie.
Het ouderwetse beeld van een accountant is typisch mannelijk. Analytisch. Recht door zee. Als het nodig is onbuigzaam, niet bang de confrontatie aan te gaan. Een rots in de branding.
Zoals veel dingen is dit beeld aan herijking toe. Door te toegenomen snelheid en complexiteit, en door een grotere mondigheid bij klanten worden nieuwe eisen gesteld aan de accountant.
De moderne accountant is benaderbaar, zit niet in een ivoren toren. Werkt met de klant samen om oplossingen te vinden. Luistert. Weet z'n weg binnen de klantorganisatie te vinden door informele contacten aan te gaan. Allemaal dingen die we met vrouwelijke eigenschappen associëren.
Dat betekent niet dat de analytisch vermogen en onkreukbaarheid niet meer belangrijk zijn. Nee, vraag naar vrouwelijke eigenschappen is er bovenop gekomen. De ironie is dat er in onze opleiding geen plek is voor het leren van vrouwelijke vaardigheden. Analytisch vermogen leer je, luisteren niet. Wat dat betreft lijken vrouwen dus een natuurlijke voorsprong te hebben op mannen als het gaat om succes in het accountantsvak. Het analytisch vermogen leren ze tijdens de opleiding, het vermogen tot samenwerken hebben ze van zichzelf al.
Aan de instroom te zien hebben de meiden dat door. Als het om de top van accountantsorganisaties gaat is dit nog niet echt doorgedrongen. Daar is het nog steeds rationeel en hiërarchisch en vind je veel te weinig vrouwen. Het wordt tijd dat dit bolwerk eens doorbroken wordt. Go grrls go!
Michel Emmerik is opgeleid als bedrijfskundige en econoom. In de afgelopen jaren heeft hij als interim manager bij veel middelgrote bedrijven en multinationals gewerkt.