Donkere wolken boven accountants: enkele aanbevelingen
"Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Maar het vertrouwen in de accountantsverklaring - al beschadigd door de Enron-affaire - verdwijnt door de kredietcrisis met de snelheid van een Formule 1 wagen." Dit schreef het Financiële Dagblad in haar commentaar van 28 oktober 2008.
Harde woorden, pijnlijke woorden, maar helaas niet ongenuanceerd. De krant is hiermee de spreekbuis van talloos veel bestuurders en beleggers.
Geërgerd schrijft het FD: "Maar voor een belangrijk deel zijn het de accountants zelf die slecht functioneren. Zij hebben de afgelopen jaren kapitalen verdiend aan de invoering van Sarbanes-Oxley en IFRS. Zij hebben echter nagelaten om de naleving van de regels af te dwingen."
Vanzelfsprekend was ook deze keer de ondernemingsleiding van banken en verzekeraars primair verantwoordelijk, maar de verstandige leek - bij monde van het FD - verwacht nog steeds van gatekeepers een forse prestatie. En die is niet (zichtbaar) geleverd.
De reputatie van het openbaar accountantsberoep, met name van de big four, heeft wederom forse schade opgelopen. Een ieder die, zoals ondergetekende, accountancy een prachtig vak vindt (ik denk wel eens stiekem dat ik er meer om geef dan de RA's zelf) is hoogst bezorgd.
Het is mijns inziens ‘twee over twaalf' voor het openbaar beroep en toch ik hoor zo weinig. Dat maakt me bezorgd. Horende doof en ziende blind, denkt de verstandige leek.
Wat moet er gebeuren? In ieder geval niet opnieuw een uitvoerige discussie over het beroep. Dat hebben we na Enron etc. al ruimschoots gedaan. Er moet worden gehandeld!
Niet met het zoveelste kwaliteitssysteem, hoe goed bedoeld ook.
Ook moeten we direct ophouden met het lobbyen voor beperking van de aansprakelijkheid. Dat signaal wordt alleen maar geïnterpreteerd als egoïsme en gebrek aan vakmanschap.
Cliënten moeten gewoon worden ge-audit, tegengesproken en de deur gewezen als ze niet willen luisteren. En ze mogen dan niet (meer) met open armen worden ontvangen door een collega-kantoor, wat de Nederlandse Mededingingsautoriteit ook zegt.
De regels moeten strakker worden, én simpeler. Bij volkskapitalisme passen geen jaarrekeningen die je alleen kunt doorgronden als je accountancy hebt gestudeerd (en zelfs dan ...).
Nog wat aanbevelingen:
- Kantoren dienen direct te stoppen met beloningsdifferentiatie tussen firmanten. Er mag geen ongezonde (financiële) concurrentie zijn (en iemand die niks presteert stuur je gewoon weg).
- Binnen de grote kantoren moeten meer partners komen, de span of control is te ver opgerekt. Op korte termijn lijkt dat financieel lucratief, maar het is gespeend van ieder gezond risicomanagement. Om over de balans privé-werk maar te zwijgen.
- Commercianten van het type ‘u vraagt wij draaien', dienen ernstig in de tang te worden genomen.
- Vaktechneuten die alleen vanuit het vak naar de cliënt praten (en zich niet inleven in wat er per branche en cliënt speelt) worden eveneens bestraffend toegesproken.
- Firmanten die van hun vak houden worden gekoesterd. Ze hoeven zich niet met bestuur en organisatie te bemoeien als ze dat niet willen. Overigens mogen ze dan ook niet meer mopperen op diegenen die deze rotklus wel voor hun rekening nemen.
- Firmanten met een fijne neus voor fraudes en dergelijke worden opgenomen in de Hall of Fame van ieder kantoor.
- Jonge firmanten worden gecoacht door wijze senior partners en niet langer bedreigd en onzeker gemaakt met valluikconstructies.
- Partners met te dure auto's, te mooie horloges en te dure pakken worden dagelijks in de maling genomen. Goede wijn heeft immers zulke kransen niet nodig.
- RA's die het ambacht niet beheersen (kunnen denken in journaalposten) worden bijgeschoold.
- We gaan loyale criticasters koesteren en maken nooit meer flauwe grappen over Jules Muis ("The mouse that roared"). Wat heeft hij vreselijk gelijk gekregen!
Tot slot: big four accountants spreken nooit meer denigrerend over kleine(re) kantoren en de daar aanwezige collega's. Eerst gaan we ons eigen huis ingrijpend renoveren.