Wat ik niet begrijp
Interactieve televisie is inmiddels een onmisbare pijler geworden van ons bestaan. En interactieve televisie betekent vooral de mogelijkheid voor iedere kijker om via bellen en SMS'en een voorkeur te laten blijken voor een kandidaat van wie we vinden dat deze in een huis moeten blijven wonen, moet blijven zingen, moet blijven dansen of doorschaatsen. Via de telefoonlijnen en de SMS providers komen de stemmen binnen op de computers. De programmamakers hoeven enkel de stemmen nog bij elkaar op te tellen en door te geven aan het publiek.
Marc van Hilvoorde
Het blijkt dat het publiek soms wat wantrouwend is over het correcte verloop van de stemmingen. Dus de programmamakers zorgen ervoor, dat ze zekerheid krijgen over het correcte verloop van het stemmingsproces. Die zekerheid is zowel in het belang van de programmamakers als het publiek dat naar de programma's kijkt.
Nu is het geven van zekerheid over informatie zo'n beetje de basisactiviteit van accountants en IT- of EDP auditors. Zeker als het gaat om informatie die via computersystemen wordt verwerkt: Electronic Data Processing! Ik stel mij zo voor dat bij het geven van deze zekerheid (assurance) een accountant of IT auditor wordt betrokken. Deze controleert of gebruik wordt gemaakt van gecertificeerde software en toetst de opzet, bestaan en werking van maatregelen die waarborgen dat het proces van stemmen, verzamelen van stemmen en optellen van stemmen tot en met het bekend maken van de uitslag op een correcte wijze heeft plaatsgevonden.
Maar dit blijkt helemaal niet het geval te zijn. Wat hebben de programmamakers nu bedacht? Deze schakelen een notaris in om de stemmen te tellen. "Een notaris??!!" Ja, een notaris. Het publiek -het maatschappelijk verkeer- heeft veel vertrouwen in het gezag van de notaris en gaat ervan uit dat het allemaal klopt omdat de notaris het heeft gecontroleerd.
Zo gebeurt het dat twee notarissen om de beurt, een hele avond een oogje op de twee computers houden waarmee de bij de telefoon- respectievelijk de SMS-maatschappij binnengekomen stemmen worden gevolgd. Zij controleren of de tellers op nul staan als het stemmen begint, of de lijnen echt open gaan wanneer dat op televisie wordt gemeld, en of zij op het juiste moment ook weer dicht gaan.
Nadat er niet meer gestemd mag worden,bepaalt de notaris de uitslag. Dat gaat vrij simpel: op de twee schermen staan de uitslagen van de sms'jes en de telefonische stemmen. Deze worden bij elkaar opgeteld. De notaris let op dat dat correct gebeurt. Vervolgens stelt hij vast wie van de kandidaten de minste stemmen heeft gekregen. Tot zover...
Wat ik niet begrijp is dat accountants en IT auditors niet de markt opgaan met SMS stem assurance diensten. Ook het gedoe rondom de stemcomputers en nieuwe vormen van stemmen (internetverkiezingen voor de 2e kamer, de burgemeester, referenda) vormen mogelijke aandachtsgebieden. We kunnen toch onze vraagtekens plaatsen bij de dienstverlening van deze doorgeleerde juristen. Of heb ik iets gemist? Over welke bijzondere IT en audit skills blijkt deze beroepsgroep te beschikken noodzakelijk om tot uitspraken te komen over de juistheid en volledigheid van het stemproces?
De tellingen van stemmen voor de Oscar uitreiking in Amerika wordt al sinds jaar en dag door accountants gedaan. Kennelijk hebben de accountants daar het vertrouwen dat zij over voldoende kennis en gezag beschikken om stemmen te tellen. In Nederland dus niet. Maar het gaat zelfs nog verder. Wie controleert het correcte verloop van de stemming op een NIVRA ledenvergadering met behulp van stemkastjes?
Precies, de notaris.
Als we zelf zoveel vertrouwen hebben in onze kennis en kunde en gezag, dan zal het nog niet meevallen het maatschappelijk verkeer te overtuigen van onze kwaliteiten. Om uitspraken te kunnen doen over door computers ondersteunde stemprocessen moet je echt beschikken over kennis en kunde van een accountant en IT auditor. Wat doen we nou toch verkeerd?