Opinie 10 december 2007

SOx-mythe gedijt door luie journalistiek

Om aan te tonen dat 'doorgeschoten' regelgeving de economische positie van een land kan schaden, zwaaien lobbyisten en hun papegaaien nogal eens met het 'SOx-effect'. De invoering van de Sarbanes-Oxley Act (2002) zou de Amerikaanse positie als kapitaalmarkt aantoonbaar hebben geschaad. Daarbij wordt verwezen naar het gedaalde Amerikaanse aandeel in de wereldwijde markt voor beursintroducties (of ipo's: initial public offerings). Bedrijven zouden liever uitwijken naar oorden zonder 'draconische' wetgeving.

Tom Nierop

In ‘de Accountant' van juni 2007 heb ik al eens uitgebreid aangetoond dat zo'n SOx-effect helemaal niet bestaat. Zowel de Paulson Committee als McKinsey, die het ipo-verhaal een jaar geleden vrijwel gelijktijdig de wereld in slingerden, goochelden bewust met cijfers. Men selecteerde bewust een beperkte subcategorie ipo's, jongleerde met percentages en absolute getallen (al naar het uitkwam) en koos bovendien 'handige' peiljaren om het veronderstelde SOx-effect te ‘bewijzen'.

De echte werkelijkheid is dat het aantal ipo's in Noord-Amerika tussen 2001 en 2005 steeg van 85 naar 285. Meer dan een verdrievoudiging dus, en een sterkere groei dan de wereldwijde (dus inclusief Noord-Amerika) bijna-verdubbeling van 832 naar 1.537. Dat wijst niet echt op 'ipo-ontmoedigende' regelgeving. Ook in de deelmarkt van grensoverschrijdende ipo's, waar de beurzen in New York, Londen en Hongkong elkaar heten te beconcurreren, is geen SOx-effect te bespeuren. De daling van het Amerikaanse aandeel (gemeten in ipo-waarde) vond namelijk goeddeels plaats vóór SOx-jaar 2002. Gemeten in aantal ipo's steeg het Amerikaanse aandeel sinds 2002 zelfs enigszins.

Sommige mythes lijken echter onuitroeibaar. Met uitzondering van een enkel artikel in de Financial Times en sommige Amerikaanse kranten, blijven journalisten de SOx-mythe gewoon kritiekloos herhalen.
Zo bracht het Financieele Dagblad onlangs het bericht dat de nieuwste cijfers van Dealogic (dat ook de cijfers leverde voor de Paulson- en McKinsey-rapporten) laten zien dat in 2007 de waarde van de beursgangen in New York voor het eerst in drie jaar groter zal zijn dan in Londen. De conclusie dat SOx bij nader inzien dus toch niet de reden was, ligt dan voor de hand. Maar dat blijkt de krant een brug te ver.

Ik citeer: "Het feit dat New York voor het eerst in drie jaar Londen verslaat, duidt er volgens de onderzoekers op dat recente pogingen om de strenge beursregels te versoepelen vruchten beginnen af te werpen."
SOx is dus nog steeds de belangrijkste verklaring voor de ipo-activiteit in de VS. Dit keer geeft blijkbaar de 'versoepeling' van SOx de doorslag. Kent u die versoepelingen? Ik niet. Toch zijn ze blijkbaar zo verstrekkend (ook al spreekt het bericht nog slechts over 'pogingen') dat ze de locatiekeuze voor een beursnotering doorslaggevend beïnvloeden en en passant het gehele SOx-effect weer teniet hebben gedaan.

Als de theorie niet past bij de werkelijkheid, dan moet die werkelijkheid maar worden aangepast, moeten de onderzoekers hebben gedacht. En de krant neemt dat vervolgens slaafs over. Het is een journalistieke luiheid die je vaker ziet: slaafs noteren wat ‘deskundigen' ergens over melden.

De onlangs overleden hoofdredacteur H.J. Schoo (onder meer Elsevier) leerde mij ooit dat de journalistiek niet moet blindvaren op zelfbenoemde deskundigen, maar moet opereren als zelfstandig denkende 'contra-expertise'. Dat lijkt mij een wijze les. Ook voor niet-journalisten trouwens.