Opinie 21 december 2007

De essentie van SOx

We raken maar niet uitgepraat over SOx. Nu weer de vraag of het een negatieve invloed heeft op Amerikaanse beursintroducties. Zodra het woord SOx valt komt er een discussie op gang over regeltjes. Is het een bureaucratisch gedrocht? Of broodnodige regulering? De posities worden fanatiek verdedigd en wie in welk kamp zit is voorspelbaar: ondernemers en andere vrije jongens zijn tegen, toezichthouders en accountants zijn voor.

Michel Emmerik

Door al dat geëmmer over regeltjes lijken we te vergeten waar het bij SOx echt om gaat.

Dat zie ik ook bij accountants die SOx-projecten doen. Die hebben de mond vol over het verbeteren van  de bedrijfsvoering. Risicobewustzijn kweken! Grip op risico's! Mooie doelen, er is niets mis met een betere bedrijfsvoering door meer transparantie. Maar dat is niet waar het bij SOx écht om gaat.

SOx is ontstaan toen graaiende bestuurders die ieder besef van verantwoordelijkheid misten, hun organisaties naar het bankroet hebben geleid. Deze mensen creëerden daarmee een vertrouwensbreuk die schadelijk is voor onze hele maatschappij. De Amerikaanse senatoren Sarbanes en Oxley wilden het vertrouwen terugwinnen. De essentie van SOx is vertrouwen. Niet risicobeheersing. Vertrouwen. Een woord dat voor elke accountant van essentieel belang is. De accountant leeft immers van vertrouwen.

Vertrouwen moet de hoeksteen zijn van ieder SOx-project. En dat is iets heel anders dan het implementeren van een boekwerk vol met regeltjes. Vertrouwen is niet te vangen is richtlijnen of systemen. De essentie van vertrouwen zit in de geloofwaardigheid van de mensen waar we mee te maken hebben.
De Grieken wisten dit al. Die hadden het over Ethos, Pathos en Retorica als belangrijke eigenschappen van de (stads)bestuurders. Ethos, ethiek ofwel geloofwaardigheid staat voorop. Volgens de Grieken is geloofwaardigheid gebaseerd op een onberispelijke levenswandel.

Door goed gedrag stimuleert een leider zijn aanhang hetzelfde te doen. Ofwel: vertrouwen krijg je door je eigen gedrag. Niets inspireert meer dan een goed voorbeeld. En daar ligt een belangrijke taak voor de accountant. Wil je vertrouwen creëren dan kan dat alleen maar door zelf eerst betrouwbaar te worden. Door het goede voorbeeld te geven. Dat stimuleert meer dan een netwerk van regeltjes.

Door zelf het goede voorbeeld te geven kunnen wij onze klanten inspireren zelf ook vertrouwenwekkend gedrag te vertonen. Hoe? Eerlijk zijn. Moedig zijn. Zelf geen excessief (belonings)gedrag vertonen. Niet met allerlei schimmige methoden personeel van een collegakantoor afsnoepen.

Dat klinkt misschien ouderwets, en dat is het ook. Ouderwets en effectief. Een goed voorbeeld doet volgen.
Dan kan het vertrouwen in bestuurders weer groeien. Dan heeft het zin om ondersteunend daaraan een set van richtlijnen en controls in te voeren. Eerder niet.

Ieder SOx-project zou erop gericht moeten zijn de betrouwbaarheid van een organisatie te vergroten. Dan zul je zien dat we een stuk minder discussies over het nut ervan hoeven te voeren.

Michel Emmerik is opgeleid als bedrijfskundige en econoom. In de afgelopen jaren heeft hij als interim manager bij veel middelgrote bedrijven en multinationals gewerkt.