Opinie 20 november 2007

IFRS voor GMB

Er wordt druk gediscussieerd over small and mediumsized entities (SME) en de reikwijdte van IFRS voor SME's. Naar mijn mening hebben de SME-regels echter nauwelijks iets te maken met kleine rechtspersonen. En is er ook geen behoefte aan de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving voor Kleine Rechtspersonen (RJK).

Gert Jan Jordaan

In zijn exposure draft IFRS voor SME noemt de International Accounting Standards Board de verbetering van internationale vergelijkbaarheid van jaarrekeningen als hoofdreden voor de publicatie van deze regels.

Dat betekent dat het vizier van de IASB niet is gericht op verslaggeving van echt kleine ondernemingen. Immers, (inter)nationale vergelijking is bij deze groep veel minder tot niet aan de orde.

Wat wordt dan wel bedoeld met small and medium-sized entities? Een vertaling naar het Nederlandse 'mkb' is te kort door de bocht. Het onderscheid tussen SME en niet-SME is volgens de IASB de publieke verantwoording: IFRS voor SME's zijn er voor ondernemingen die (a) do not have public accountability en (b) publish general purpose financial statements for external users.

Dit lijkt duidelijk, maar de IASB schept verwarring. Waar men in de exposure draft eerst de publieke verantwoording voorop stelt, wordt later aangegeven dat de SME-regels met name gelden voor ondernemingen met circa vijftig medewerkers. En later wordt gesteld dat ze ook geschikt zouden moeten zijn voor zogenaamde micro's (ondernemingen met een paar medewerkers).

Voor deze micro's zullen de standaarden transacties en omstandigheden beschrijven die niet van toepassing zijn op deze kleine ondernemingen, maar toch mag dit geen belemmering zijn om ze toe te passen. Het toepassen van eenvoudige verslaggevingsregels voor kleine ondernemingen - bijvoorbeeld alles tegen kostprijs - wijst de organisatie dan ook af, aangezien dit niet leidt tot nuttige informatie.

Bijzonder is dan ook de ontwikkeling in Nederland, waar kleine rechtspersonen zeer waarschijnlijk de verslaggeving mogen opstellen op basis van fiscale grondslagen. Primair vanuit de gedachte van administratieve lastenverlichting, hetgeen (bewust) ten koste gaat van de informatiewaarde van de jaarrekening. Nog bijzonderder is de aanstaande publicatie van Richtlijnen voor Kleine Rechtspersonen (RJK) door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze beogen een vereenvoudiging voor kleine rechtspersonen. Ze zijn dan ook meer gericht op eenvoud dan op het verschaffen van relevante informatie.

Naar mijn mening wordt de hoogste eenvoud behaald door het hanteren van de fiscale regels. Waarom zouden kleine ondernemingen dan toch kiezen voor de algemene richtlijnen? Niet vanwege de eenvoud, maar vanwege de relevantie. Maar hier zijn de RJK niet geschikt voor. Relevante informatie wordt beter bereikt met de richtlijnen voor groot en middelgroot. Of in de toekomst heel misschien toch met IFRS voor SME, als internationaal alternatief. De Richtlijnen voor Kleine Rechtspersonen zijn mijns inziens dan ook overbodig.

Door deze ontwikkelingen verwacht ik dan ook dat de SME-standaarden in Nederland buiten het gezichtsveld van de kleine rechtspersonen zullen (en moeten) blijven, tenzij men daar vrijwillig gebruik van wil maken. IFRS SME kan als alternatief dienen voor ondernemingen die niet voor full-IFRS willen opteren: Wel relevante informatie maar met een aantal vereenvoudigingen.

Stel IFRS voor SME dus niet verplicht voor kleine ondernemingen, zie af van nieuwe Richtlijnen voor Kleine Rechtspersonen, maar sta IFRS SME toe als alternatief voor ondernemingen die internationaal vergelijkbare informatie willen verschaffen, maar (nog) niet willen kiezen voor full IFRS.
IFRS voor SME zijn geen standaarden voor het mkb. Het gaat in feite om big and medium-sized entities en het groot- en middenbedrijf, BME voor GMB dus. De discussie is nog maar net begonnen!