Nieuws 02 april 2025

Transparency biedt handreiking voor effectieve meldregeling

Transparency International Nederland publiceert een handreiking om organisaties te begeleiden in het opzetten van een effectieve meldregeling en daarmee een veilige meldcultuur.

De noodzaak hiertoe is groot, aldus Transparency. Volgens een evaluatie van de Klokkenluiderswet blijkt dat melders vaak ontevreden zijn en veel persoonlijk nadeel ondervinden na het doen van een melding.

Bovendien biedt de wet geen bescherming als een gemelde misstand niet als "structureel" of in het "maatschappelijk belang" wordt beschouwd, terwijl deze termen niet duidelijk zijn gedefinieerd.

Transparency roept de minister van Binnenlandse Zaken op om dit juridische gat snel te dichten en moedigt werkgevers in de tussentijd aan om in hun interne meldregeling te kiezen voor een ruime definitie van misstand, zonder extra vereisten.

Onredelijke eis klokkenluiders

De huidige wet stelt onrealistische eisen aan klokkenluiders, meent Transparency. Als de gemelde corruptie of grensoverschrijdend gedrag niet wordt beschouwd als structureel of in het maatschappelijk belang, heeft de melder geen wettelijke bescherming. "Dat is verkeerd", zegt Lousewies van der Laan, directeur van Transparency. "Hoe kan een werknemer die te maken heeft met seksuele intimidatie op de werkvloer bijvoorbeeld inschatten of deze kwestie structureel genoeg is om bescherming te krijgen? De wet, die juist zekerheid zou moeten bieden, doet in zo'n geval het tegenovergestelde."

Maas in de wet dichten

Uit de wetsevaluatie blijkt dat ook bedrijven en toezichthouders worstelen met de vereiste. Transparency dringt er bij minister Uitermark op aan snel in te grijpen. Het beste zou zijn om de vereiste helemaal uit de wet te halen, maar dat kost tijd, stelt de organisatie.

Transparency roept werkgevers op om in hun interne meldregeling nu al te kiezen voor een ruime definitie van een misstand, zonder de maatschappelijke eis en het structurele karakter. "Dit biedt direct meer zekerheid voor melders en duidelijkheid voor organisaties."

Veilige meldcultuur

Een werkgever doet er goed aan een effectieve interne meldregeling op te zetten, zodat problemen die anders onopgemerkt waren gebleven aan de oppervlakte komen en kunnen worden opgelost voordat ze schade berokkenen.

Maar sterke wetgeving en een goede meldregeling alleen zijn niet voldoende, meent Transparency. Ook de cultuur binnen organisaties is van belang in de strijd tegen corruptie. Als ondersteuning bij het ontwikkelen van een speak-up cultuur waarin werknemers zich veilig voelen om misstanden te melden, lanceert Transparency daarom de nieuwe handreiking.