PwC: Achterblijvende R&D-uitgaven zetten halfgeleiderindustrie onder druk
De investeringen in onderzoek en ontwikkeling in de Nederlandse halfgeleiderindustrie blijven achter, met name bij middelgrote bedrijven. Dat blijkt uit een recente rapportage over deze sector, uitgebracht door PwC.
De halfgeleiderindustrie is wereldwijd een van de meest R&D-intensieve sectoren en een belangrijke motor van de Nederlandse economie en innovatie. Maar het innovatiesucces van Nederland op het wereldtoneel komt verder onder druk te staan, waarschuwt PwC.
Voor elke euro omzet geven de vijf grootste bedrijven in de sector ieder jaar meer uit aan onderzoek en ontwikkeling. "Tegelijkertijd blijven de middelgrote bedrijven achter, zij spenderen jaarlijks minder per euro omzet", stelt Steven Pattheeuws, partner en technologie-expert bij PwC. "Dit kan te maken hebben met margedruk, waardoor je als bedrijf minder aan onderzoek en ontwikkeling kunt besteden. Ook talent- en groeibeperkingen zorgen ervoor dat R&D-activiteiten achterblijven of naar het buitenland worden verplaatst."
Innovatie cruciaal
Uit het PwC-onderzoek blijkt dat het R&D-aandeel van de middelgrote semiconbedrijven in Nederland is gedaald van 26 procent in 2018 naar 17 procent in 2024. PwC verwacht dat dit verder afneemt naar 11 procent in 2030.
Innovaties bij deze middelgrote bedrijven zijn cruciaal voor het succes van de grote spelers, meent co-auteur van het rapport Joost Eyck, manager bij PwC Strategy&. "In een wereldwijd ecosysteem zoals semicon is het van groot belang te blijven innoveren om margedruk en afglijden naar minder competitieve productproposities tegen te gaan."
Groeiende kloof
Bedrijven in het semicon-ecosysteem vertegenwoordigen ongeveer een derde van alle private R&D-uitgaven in Nederland. Historisch gezien waren de grootste vijf bedrijven goed voor iets meer dan 60 procent van de R&D-investeringen, in 2024 vertegenwoordigen zij 80 procent.
Volgens Eyck wijst dit op een groeiende kloof tussen de grotere bedrijven en andere spelers in het ecosysteem. "Het rapport roept daarom ook op te voorkomen dat de indrukwekkende halfgeleiderindustrie in Nederland afdrijft naar een geconcentreerd model, waarbij alleen de grote spelers in onderzoek en ontwikkeling investeren."
Startups en scale-ups hebben een cruciale rol bij het ontwikkelen van nieuwe technologiedomeinen, zoals fotonica en quantum. Uit het onderzoek blijkt dat zij momenteel zo'n 2,5 procent van de totale semicon R&D in Nederland vertegenwoordigen.
Nederland daalt op innovatieranglijsten
Op de Global Innovation Index is Nederland gezakt van rang vijf in 2020 naar plek zeven in 2023 en plek acht vorig jaar. Dat Nederland daalt op de innovatieranglijsten heeft onder andere te maken met achterblijvende R&D-uitgaven in Nederland. In 2023 gaf Nederland 2,1 procent van het bruto binnenlands product (BBP) uit aan R&D, ten opzichte van de zogenoemde Lissabon-norm van 3 procent.
"In Nederland zijn particuliere bedrijven momenteel verantwoordelijk voor 70 procent van de R&D-uitgaven", aldus Pattheeuws. Door groeiende concentratie en overheidssteun in het buitenland, wordt innovatie in Nederland steeds meer uitgedaagd. "Initiatieven zoals Project Beethoven, de WBSO-subsidie en andere (semi-)publieke projecten om R&D te co-financieren helpen al. Tegelijkertijd is het belangrijk dat de overheid doorgaat met strategische co-funding, dit gerichter coördineert en deze agenda ook in Brussel bepleit", meent hij. "De semiconsector is een van Nederlands trots en moeten we koesteren."