Nieuws 04 april 2025

Importheffingen van Trump zorgen voor onrust en grote koersverliezen

Amerikaanse aandelenbeurzen zijn met grote verliezen gesloten, na de aankondiging van importheffingen door president Donald Trump tijdens zijn 'Liberation Day' op 2 april. Bankiers, economen en politici reageren kritisch op de handelsoorlog die Trump is gestart. Analisten noemen de onderbouwing van de heffingen "absurd" en vrezen een wereldwijde recessie.

Daags na de bekendmaking van alle heffingen door de Amerikaanse president ging op Wall Street zo'n twee biljoen dollar aan beurswaarde verloren, omgerekend circa 1800 miljard euro.

President Trump kondigde op 2 april onder meer een importheffing van 20 procent aan op producten uit de Europese Unie. Volgens hem komen Europese handelsbarrières neer op een heffing van 39 procent voor goederen uit de Verenigde Staten, die de Amerikanen vergelden met een "wederkerige" heffing die de helft van dat tarief bedraagt.

Heffingen

Producten uit China krijgen in de VS een importheffing van 34 procent. Import uit Japan wordt aan de Amerikaanse grens met 24 procent belast. De Amerikaanse president kondigde een basisheffing van 10 procent aan op producten uit landen die geen specifiek tarief opgelegd krijgen. Daar zijn zelfs gebieden bij waar alleen pinquins leven, zoals een eilandengroep bij Antartica.

De VS leggen het laagste tarief van 10 procent op voor goederen uit het Verenigd Koninkrijk, Brazilië, Australië, Chili en Turkije. Een aantal ontwikkelingslanden die bekendstaan als goedkope producenten van kleding voor de westerse markt krijgen juist hoge importheffingen te verwerken, zoals Cambodja (49 procent), Vietnam (46 procent) en Indonesië (32 procent).

Trump kondigde ook importheffingen van 25 procent aan voor handelspartner Zuid-Korea en 26 procent voor India. Mexico en Canada zijn uitgezonderd van de "wederkerige" importheffingen. Deze twee belangrijke handelspartners van de Verenigde Staten kregen in maart al te maken met importheffingen van 25 procent, volgens Trump omdat ze te weinig doen tegen respectievelijk illegale immigratie en fentanylsmokkel.

De wederkerige heffingen gaan in op 9 april, de basisheffing al op 5 april.

'Plunderen en verkrachten'

Trump zal landen die de aangekondigde importheffingen vergelden, straffen met nog hogere heffingen. De Amerikaanse president kan de nieuwe heffingen ook verlagen als hij vindt dat landen aan zijn wensen tegemoetkomen, zo staat in een toelichting.

Trump beschuldigde andere landen ervan de VS jaren te hebben "geplunderd", "beroofd" en "verkracht" en zo rijk te zijn geworden ten koste van Amerikanen. Hij beloofde de Amerikaanse industrie razendsnel op te bouwen en handelsbarrières van andere landen af te breken met de nieuwe importheffingen. "Dit wordt de gouden eeuw van Amerika", aldus Trump, die zijn toehoorders biljoenen aan belastinginkomsten in het vooruitzicht stelde door de heffingen.

Hij bestempelde 2 april als 'bevrijdingsdag', een dag waarop hij met de invoerheffingen weer veel productie naar de VS zou halen. Amerikaanse arbeiders in bijvoorbeeld de staalindustrie moeten daarvan profiteren, zei hij.

Uitzonderingen

De nieuwe importheffingen gaan niet gelden voor chips en farmaceutische producten, blijkt uit een opsomming van uitgezonderde productgroepen in het decreet van de president. Er is ook een uitzondering voor koper, hout en bepaalde energieproducten. Eerder maakte Trump toespelingen op specifieke importheffingen die hij wil invoeren voor enkele van deze goederen, zoals farmaceutische producten of halfgeleiders.

De nieuwe heffingen zijn ook niet van toepassing op staal, aluminium, auto's en auto-onderdelen. Voor die producten voerden de VS eerder dit jaar al forse importheffingen in, als eerste aanzet tot een handelsoorlog.

Simpele rekenmethode

De berekening van de diverse importheffingen is volgens Trump "vriendelijk" naar andere landen. Experts, waaronder economen en analisten, hekelen tegelijk de simplistische rekenmethode die de Amerikaanse regering hanteert voor het bepalen van de verschillende tarieven.

De gebruikte rekensom is in veel gevallen gebaseerd op handelstekorten en exportvolumes; het handelsoverschot van een bepaald land met de VS wordt gedeeld door de totale export van de VS naar dat land. Die uitkomst wordt vervolgens gehalveerd voor het bepalen van het tarief. De rekenmethode kijkt alleen naar de handel in goederen, terwijl de VS op het gebied van diensten een grote exporteur is. Maar de dienstenhandel is in de rekensom niet meegenomen.

Experts noemen de rekensom "absurd", zo schrijft onder meer het FD. Volgens econoom en Nobelprijswinnaar Paul Krugman lijkt het "alsof het door een junior staflid in een paar uur in elkaar is geflanst. Wie voert zo beleid?"

Reactie EU

De Europese Unie bereidt een pakket tegenmaatregelen voor, als verdere onderhandelingen met Washington niets opleveren, zo stelt voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie in een reactie. Zij noemt de aangekondigde tarieven van Trump "een grote klap voor de wereldeconomie".

Von der Leyen gaf tegelijkertijd toe dat het mondiale handelssysteem "ernstige tekortkomingen" heeft. "Ik ben het eens met president Trump dat anderen oneerlijk profiteren van de huidige regels", zegt ze. Daarom is ze bereid om het "wereldwijde handelssysteem geschikt te maken voor de realiteit van de wereldeconomie. Maar ik wil ook duidelijk zijn: tarieven als eerste en laatste redmiddel lossen het probleem niet op".

Volgens minister Reinette Klever (Buitenlandse Handel, PVV) zijn de Amerikaanse importtarieven "heel slecht nieuws" voor Nederland en Europa. De Verenigde Staten zijn buiten de EU de belangrijkste handelspartner van Nederland en "er staan dus veel banen op het spel", aldus de bewindsvrouw in een reactie.

Klever spreekt op 7 april met haar EU-collega's over de Amerikaanse maatregelen. De Europese Commissie wil eerst onderhandelen met Trump over de heffingen. Mocht dat tot niets leiden, dan zal Europa ook volgens Klever "niet schromen" om met tegenmaatregelen te komen.

Volgens haar kunnen handelsstromen zich door de Amerikaanse stappen gaan verleggen. Daardoor zou een vrijhandelsakkoord tussen de EU en een aantal Latijns-Amerikaanse landen belangrijker kunnen worden, denkt de minister.

Werkgevers

De Amerikaanse regering heeft met de aankondiging van importheffingen tegen tal van handelspartners "een vergaande stap richting een escalerende handelsoorlog" gezet, stelt werkgeversorganisatie VNO-NCW in een reactie op het nieuws over de heffingen.

"Niemand heeft baat bij een handelsoorlog die uiteindelijk alleen maar verliezers kent. Bovendien werkt de invoering van Amerikaanse importheffingen voor de VS economisch ook contraproductief, vanwege de sterke verwevenheid van de productieketens tussen de EU en de VS", meent VNO-NCW. "Tegelijkertijd kan de Europese Unie de voorgenomen Amerikaanse importheffingen niet onbeantwoord voorbij laten gaan" VNO-NCW benadrukt dat de EU met een interne markt van 450 miljoen mensen een sterke positie heeft tegenover de VS.

Ondernemersorganisatie evofenedex noemt de aangekondigde heffingen voor Europese producten "betreurenswaardig, hoewel ze ook in de lijn der verwachting lagen". De organisatie, die de handels- en logistieke belangen van duizenden bedrijven in Nederland behartigt, stelt dat een krachtige Europese reactie nodig is om de handelsbetrekkingen te normaliseren. "Tegelijkertijd biedt deze situatie kansen om andere handelsrelaties te versterken en nieuwe markten te verkennen. Nederlandse bedrijven zijn veerkrachtig – laten we die kracht benutten", aldus directeur Bart Jan Koopman van evofenedex.

Economen zijn door Trumps importheffingen somberder geworden over de economische groei van Nederland in 2025. Ook Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), zei een flinke impact op de groeivooruitzichten voor Nederland te verwachten.

Bron: ANP/FD