Nieuws Gisteren

Pheijffer: Kwestie rond onderwijscontroles Deloitte vraagt oordeel tuchtrechter

Dat accountants van Deloitte controledossiers van onderwijsinstellingen achteraf hebben aangepast in aanloop naar toetsing door de onderwijsinspectie, kan niet alleen intern worden afgehandeld, meent Marcel Pheijffer. Het vraagt ook om een oordeel van de tuchtrechter.

Dat stelt de hoogleraar in een column in het FD, waarin hij reageert op recente berichtgeving in die krant. Pheijffer vindt het belangrijk dat klokkenluiders zich bij dergelijke kwesties durven te melden. "Officieel, en op zo'n wijze dat de melding niet kan worden genegeerd maar dwingt tot het uitvoeren van nader onderzoek."

Ook leert een en ander dat interne kwaliteitssystemen van accountantsorganisaties "nog steeds te wensen overlaten", aldus Pheijffer. De onregelmatigheden bij Deloitte zijn, net als de sectorbreed spelende examenfraude, immers niet intern tijdig gesignaleerd.

"Onregelmatigheden in dossiers die aan een toetsing van toezichthouders worden onderworpen - bijvoorbeeld door de geselecteerde dossiers op te schonen of aan te passen - horen door strikte kwaliteitsprocedures uit den boze te zijn", benadrukt hij. "Er gelden immers strikte regels voor het sluiten en aanpassen van dossiers. Bij wijzigingen na afgifte van een controleverklaring dient de accountant te documenteren wat de redenen zijn voor de wijzigingen."

Angstcultuur

Volgens Pheijffer blijkt uit deze kwestie opnieuw dat er een "angstcultuur" heerst binnen accountantsorganisaties. "Partners die betrokken zijn bij dossiers die door toezichthouders zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM) of de Onderwijsinspectie worden getoetst, zijn kennelijk bang dat er onvolkomenheden in hun dossiers aan het licht komen." Mogelijk worden ze dan gekort op hun partnerbeloning, of intern gedegradeerd, denkt hij. "De angst voor dergelijke maatregelen is voor sommigen groter dan de wil om van fouten te leren."

Pheijffer noemt het "terecht" dat de Onderwijsinspectie het er niet bij laat zitten en Deloitte "op het matje" roept. Hij vindt ook dat Deloitte transparanter moet zijn over de door het kantoor genoemde "passende maatregelen" tegen betrokkenen.

Tuchtrechter

Ook pleit hij voor een oordeel van de tuchtrechter over de kwestie. "Het zou Deloitte sieren als de zaak niet louter intern wordt afgedaan, maar dat het gegeven de ernst van de zaak tegen betrokkenen een tuchtzaak instelt", aldus Pheijffer. "Zij hebben immers niet alleen het vertrouwen van de Onderwijsinspectie maar óók dat van Deloitte geschonden."

Van een tuchtrechtelijke maatregel gaat een maatschappelijk signaal uit, stelt de hoogleraar, "dat niet wordt afgegeven door een stil vertrek van de betrokkene". Tegelijk acht hij de kans klein dat Deloitte een tuchtklacht zal indienen, gezien de te verwachten publiciteit daaromheen.

Kamerbrief

De stellingname van Pheijffer sluit aan bij het standpunt van toenmalig minister van Financiën Hans Hoogervorst, die al in januari 2003 een brief aan de Tweede Kamer stuurde over accountants en  de controle van publieke organisaties.

"Waar instellingsaccountants hun controlewerkzaamheden ontoereikend hebben uitgevoerd zal er een sanctiebeleid moeten zijn en moeten worden toegepast", stelde de minister destijds. Ook in die Kamerbrief van ruim twintig jaar geleden werd een gang naar de tuchtrechter als mogelijkheid genoemd, mede vanwege de "signaalwerking die hiervan uit gaat naar het accountantsberoep".

• FD: 'Tijd voor Deloitte om de vuile was buiten te hangen'