Nieuws 09 september 2024

Nog maar vijftien procent van de werknemers is lid van een vakbond

In 2023 was 15 procent van de werknemers tussen de 15 en 75 jaar aangesloten bij een vakbond. Daarmee zet de daling van de afgelopen jaren door; in 2018 was nog 18 procent van de werknemers aangesloten bij een vakbond. In de accountancy is nog geen zeven procent vakbondslid.

Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, uitgevoerd door CBS en TNO. Mannen zijn vaker lid dan vrouwen: 17 procent tegenover 14 procent in 2023.

Mensen met een vast contract zijn twee keer zo vaak lid van een vakbond als werknemers met een flexibel contract. Ook werknemers die onder een cao vallen, sluiten zich een stuk vaker aan dan werknemers zonder cao.

Ook zijn er aanzienlijke verschillen tussen grote en kleine bedrijven. Bij een bedrijf met tot vijf man personeel is negen procent vakbondslid, bij grote bedrijven met duizend of meer personen is dit twintig procent.

Weinig accountants

Van de werknemers in het openbaar bestuur is iets meer dan een kwart (27 procent) aangesloten bij een vakbond, het hoogste percentage van alle sectoren. Ook in het onderwijs (26 procent) en in vervoer en opslag (24 procent) is het aandeel leden relatief hoog.

Onder accountants en belastingadviseurs is het aandeel vakbondsleden juist laag: bij de CBS-categorie ‘Specialistische zakelijke diensten’ is maar 6,8 procent van de werknemers lid van een vakbond.

Leeftijd

Over het algemeen geldt: hoe ouder, hoe vaker lid van een vakbond. Dat gaat alleen niet op voor 65-plussers: die zijn minder vaak lid dan 55- tot 65-jarigen. Het vakbondslidmaatschap nam de afgelopen vijf jaar het sterkst af onder de oudere leeftijdsgroepen tot 65 jaar.

Zo was van de 55- tot 65-jarige werknemers 25 procent lid in 2023, tegenover 31 procent in 2018. Ook onder jongere werknemers nam het aandeel vakbondsleden af, maar wel minder sterk in vergelijking met de oudere leeftijdsgenoten.

'Cijfers achterhaald'

Vakbond CNV stelt in reactie op de CBS-cijfers dat deze van maart 2023 dateren en daarmee achterhaald zijn. De vakbond heeft de afgelopen anderhalf jaar naar eigen zeggen meer nieuwe vakbondsleden onder de 45 jaar gekregen. 

Dat komt volgens CNV-voorzitter Piet Fortuin omdat de vakbond veel aandacht heeft voor de levensfase en problemen van deze groep. "Denk aan ons pleidooi voor een 30-urige werkweek, een betere werk-privé balans en aandacht voor burn-outklachten." Leden zouden de vakbond vooral verlaten als ze de pensioengerechtigde leeftijd bereiken.

FNV stelt dat het aantal leden van die vakbond groeit onder werkenden en dat de meeste nieuwe leden onder de 35 jaar oud zijn. Tegelijk heeft ook de vakbond te maken met de vergrijzing. "Die demografische ontwikkeling zorgt voor een natuurlijk verloop in ons ledenbestand. Tegelijkertijd zien we dat mensen die lid worden, langer lid blijven", aldus FNV-voorzitter Tuur Elzinga over de CBS-cijfers.

Eens in de twee jaar publiceert het CBS over het totale aantal vakbondsleden. Dat neemt verder af, sinds de daling in 2012 werd ingezet. Eind maart 2023 waren er ruim 1,4 miljoen mensen aangesloten bij een vakbond; een daling van vier procent ten opzichte van 2021, zo stelt het statistiekbureau.

Bron: ANP/CBS