Nieuws 03 september 2024

EY: storm in zorgsector nog niet voorbij

Het rendement van Nederlandse zorgaanbieders laat over 2023 een ogenschijnlijk bemoedigende stijging zien. Die stijging is echter geflatteerd, omdat deze grotendeels wordt veroorzaakt door bijzondere baten en omdat een aantal zorgaanbieders hun resultaten nog niet heeft gedeponeerd.

De conclusie van de jongste EY Barometer Nederlandse Gezondheidszorg is dan ook dat de storm in de sector “geenszins voorbij” is. Het ging in 2023 ogenschijnlijk financieel wel iets beter in de zorg. Maar het beeld van de sector is geflatteerd door bijzondere baten en late deponeerders. De verschillen tussen goed en slecht presterende zorgaanbieders worden bovendien groter. Opvallend is ook een stijging van de inhuur van externen.

Over 2023 ziet constateert de Barometer een voorlopige stijging van het rendement naar een gemiddeld rendement van 1,5 procent. Een aantal zorgaanbieders moet hun resultaten nog deponeren. In 2022 zorgden die voor een daling van 0,1 procent-punt en naar verwachting zal dat over 2023 ook het geval zijn, aldus EY.

Verschillen

EY verwacht dat het aantal instellingen dat rode cijfers schrijft zal oplopen richting 250, zo’n dertig procent van alle zorgaanbieders. “Het valt op dat het aantal zorgaanbieders met rode cijfers nu al hoger is dan in 2019 en 2020, toen het rendement vergelijkbaar was met dat van 2023”, stelt EY-partner Rob Leensen.

Dat betekent volgens hem dat verschillen tussen zorgaanbieders steeds groter worden, ook in de langdurige zorg. “Zo verdubbelt de ouderzorg haar resultaat, terwijl de gehandicaptenzorg dit nauwelijks weet te verbeteren.”

De Universitair Medische Centra (UMC’s) en de Regionale Instellingen voor Beschermd en Begeleid Wonen (RIBW’s) liggen qua rendement het verst uit elkaar. De UMC’s scoren een rendement van 2,3 procent en de RIBW’s maar 0,2 procent.

Kredietwaardig

Door een lichte stijging van de EBITDA en de behaalde omzetgroei kan de zorgsector weer als ‘kredietwaardig’ worden beschouwd, stelt de Barometer. Verwachting is echter dat door late deponeringen de gemiddelde EBITDA over 2023 lager zal uitvallen. Omdat er in 2024 minder sprake zal zijn van nagekomen baten, zal ook de omzetgroei en daarmee EBITDA lager uitvallen.

Een andere indicator voor de slechte financiële situatie van de zorgsector is de toename van het aantal zorgaanbieders onder verhoogde bewaking van het Waarborgfonds voor de Zorg. Eind 2023 waren dat er 27, ten opzichte van 25 een jaar eerder. Kortom: het lijkt beter te gaan, maar schijn bedriegt, aldus EY.

Inzet externen naar recordhoogte

In het laatste ‘coronajaar’ 2022 steeg het verzuim in de zorg naar ruim acht procent. In 2023 keerde het tij en daalde het verzuim naar 7,7 procent. Dat is nog wel ruim hoger dan de zes procent uit 2019. Het verzuim is het hoogst bij de RIBW’s, in de ouderenzorg en in de gehandicaptenzorg, “vooral door de fysieke en mentale zwaarte van het werk”, aldus Leensen.

Bij de inzet van Personeel Niet In Loondienst (PNIL) is volgens hem sprake van een trendbreuk. “Het verzuim daalt weliswaar, maar door de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt is de inzet van externen naar recordhoogte gestegen. Vorig jaar is dat cijfer opgelopen tot negen procent, waarbij zorgaanbieders in Flevoland, Utrecht, Gelderland en Drenthe de lijst aanvoeren. Personeelskrapte blijft daarmee de nummer 1 uitdaging in de zorg.”

Barometer

Voor de Barometer analyseerden onderzoekers van EY de tot juli 2024 gedeponeerde resultaten van 768 zorgaanbieders in DigiMV over het boekjaar 2023. In totaal vertegenwoordigen zij ruim € 83 miljard aan bedrijfsopbrengsten.

Van 65 zorgaanbieders ontbreken de cijfers nog. Naar verwachting zullen die, net als vorig jaar, zorgen voor een daling van de resultaten.

EY Barometer Nederlandse Gezondheidszorg