Nieuws 05 juni 2024

Gerard van Olphen: 'Het gaat niet meer om de vraag of het klopt, maar of het deugt'

Het Belanghebbendenorgaan beroepsreglementering, ofwel BOB, gaat onder leiding van beoogd voorzitter Gerard van Olphen van start. De benoeming van registeraccountant en voormalig ceo en cfo Van Olphen ligt voor op de NBA-ledenvergadering van 10 juni. "Ik zie het als mijn taak om het gesprek tussen wat mogelijk is en wat wenselijk is, te structureren."

Het BOB adviseert het College beroepsreglementering (CB) van de NBA en zorgt dat het regelgevend proces niet alleen zorgvuldig en transparant verloopt, maar ook rekening houdt met maatschappelijke ontwikkelingen en belangen. De bezetting van het BOB is nog niet afgerond, de vacature voor een plaatsvervangend voorzitter staat nog online. Van Olphen gaat in op de rol van het nieuwe Belanghebbendenorgaan.

Het BOB moet externe stakeholders meer betrekken bij het regelgevend proces, dat zodoende transparanter en onafhankelijker van het NBA-bestuur moet worden. Waarom?

"Traditioneel staat de accountantsrol ten dienste van het maatschappelijk verkeer. Vanuit de maatschappij zijn er bepaalde verwachtingen over de invulling van de rol van de accountant. Het accountantsberoep laat zich in zijn ontwikkeling sterk door de vaktechniek en de internationale afspraken leiden. Dat roept de vraag op of de behoeften van het maatschappelijk verkeer nu voldoende tot hun recht komen in het regelgevingsproces. Is er niet meer balans, meer dialoog nodig? Dat is eigenlijk wat de kwartiermakers en het NBA-bestuur hebben uitgesproken: er is behoefte aan een betere afstemming op elkaars zienswijzen. Die wens ligt aan de wieg van het Belanghebbendenorgaan."

U bent vorig jaar benaderd om voorzitter te worden van dit orgaan. Waarom?

"In mijn carrière heb ik ervaring opgedaan met de maatschappelijke kritiek op de cultuur, de verdienmodellen, de concurrentie in de financiële sector. Tegelijk ben ik ooit afgestudeerd als accountant en voer ik de RA-titel. Maar ik ben nooit actief geweest in het openbare beroep. Mijn carrière begon ik als intern accountant. Ik ben uiteindelijk cfo, ceo en commissaris van verschillende financiële instellingen geworden. En ik heb me altijd verbonden gevoeld met het accountantsvak, dat ik als mijn ambacht beschouw en waarvan ik het voornaamste product – assurance – ook als gebruiker en verantwoordelijk opsteller van jaarrekeningen gebruik. Voor dit orgaan zocht de NBA geen accountant die actief is in het openbare beroep, maar wel iemand die affiniteit met het ambacht heeft. Iemand die zodoende een goede balans kan brengen kan handhaven tussen wat mogelijk is binnen de regelgeving van het beroep en wat de maatschappij van accountants vraagt."

Wat gaat het Belanghebbendenorgaan praktisch doen?

"Ik verwacht dat het BOB twee vormen van invloed zal hebben op het totstandkomingsproces van beroepsreglementering. Het NBA-bestuur heeft bepaald dat het BOB bij alle voorstellen aan het CB een standpunt zal innemen. In de praktijk zullen er onderwerpen zijn waar het BOB een sterke mening over heeft. Andersom zullen we ons onthouden van een mening bij andere onderwerpen. Mocht het CB bij de uitwerking van een handreiking afwijken van de zienswijze van het BOB, dan zullen de handreiking van het CB en het advies van de BOB beide aan het bestuur van de NBA worden voorgelegd. Het NBA-bestuur zal in dat geval zijn keuze moeten toelichten. Het BOB is dus een adviesorgaan."

Kan het BOB ook agendastellend optreden?

"Ja. Ik kan me ook voorstellen dat uit onze raadplegingen met stakeholders het initiatief wordt genomen thema's te agenderen. Hoe dat dan precies in zijn werk gaat, moeten we nog uitzoeken. Het BOB is een eerste stap. En ik zie het als mijn taak om het gesprek tussen wat mogelijk is en wat wenselijk is, te structureren."

U bent nog op zoek naar andere leden. Welke expertise wilt u vertegenwoordigd zien in het orgaan?

"We zoeken vertegenwoordigers van maatschappelijke stakeholders die zich betrokken voelen en kennis hebben van het reglementeringsproces. We zijn nog in gesprek met het CB over hoe we de kruisbestuiving vormgeven. Het orgaan zal moeten kunnen opereren in samenwerking met het CB. BOB zal invloed hebben op CB en CB zal invloed hebben op BOB. Hoe die kruisbestuiving optimaal zal functioneren, moeten we nog ontdekken."

Wat wilt u over vier jaar hebben bereikt?

"We zullen aan het nieuwe proces moeten wennen. In de maatschappij gaat het al lang niet meer om de vraag of het wel klopt, maar vooral om de vraag of het wel deugt. En als iets klopt, wil dat nog niet zeggen dat het ook deugt. Het BOB is een bescheiden instrument om die vraag te kunnen stellen – een eerste stap. Ik hoop daarom dat we een volwassen gesprek met elkaar kunnen aangaan, dat toegevoegde waarde biedt bij de totstandkoming van regelgeving. Als het BOB het mechanisme blijkt om dat gesprek op een hoger niveau te voeren, dan is het geslaagd."

De benoeming van de eerste voorzitter van het Belanghebbendenorgaan beroepsreglementering (BOB) is geagendeerd voor de NBA-ledenvergadering van 10 juni in Kamerik. Aanmelden kan via nba.nl.