Nieuws 28 juni 2024

'Commissarissen bemoeien zich te veel met beleid en bestuur'

Bestuurders maken zich steeds vaker zorgen over de toenemende bemoeienis van commissarissen met het beleid en bestuur van hun organisaties.

Dat blijkt volgens berichtgeving in het FD uit een enquête van onderzoeker en bestuursadviseur Hanke Lange onder 255 bestuurders, die het onderzoek uitvoerde nadat hij steeds vaker klachten ontving van bestuurders over "nieuwe verhoudingen" met toezichthouders.

Het toezicht in Nederland schuift op naar het bestuur, deels omdat de samenleving dat verlangt en deels omdat concrete omstandigheden dat vereisen, stelt Lange in zijn onderzoek.

Veel bestuurders vinden dat commissarissen te snel reageren op incidenten en dagkoersen, en bij bestuurlijke dillema's te snel concluderen dat bestuurders de boel niet onder controle hebben. Daarmee beperken ze de beleidsruimte van bestuurders.

Bemoeizucht

De bemoeizucht van commissarissen is volgens Lange een gevolg van hogere maatschappelijke verwachtingen, onder meer door de bankencrisis van 2008, en diverse schandalen.

Commissarissen nemen hun werk serieus en willen 'ertoe doen', maar dit kan volgens Lange doorschieten als ze hun eigen ambities te veel op de voorgrond plaatsen en dit doorwerkt in de beleidsvorming.

Bij grote beursfondsen vervaagt hierdoor de traditionele rolverdeling tussen bestuur en raad van commissarissen, waardoor er volgens Lange een zogeheten "1,5 tier board" ontstaat. In die situatie bemoeien toezichthouders zich actief met de bedrijfsvoering en strategievorming. Lange ziet deze trend uitbreiden naar niet-beursgenoteerde bedrijven en grote publieke organisaties.

Zwakke rvc

Hoewel meer controle op het bestuur positief kan lijken, waarschuwt Lange dat een zwakke raad van commissarissen met veel invloed schadelijk kan zijn door te veel en te snel ingrijpen.

Bestuurders lijken ook niet altijd een hoge pet op te hebben van hun commissarisssen: een derde van de ondervraagde bestuurders vindt ten minste één lid van de raad onder de maat en 40 procent beschrijft interne toezichthouders als 'matig'.

Lange denkt dat de werkelijke percentages waarschijnlijk hoger zijn, vanwege zelfcensuur door bestuurders.

• Onderzoeksverslag Bestuurdersonderzoek 2024 over toenemende invloed van RvC of RvT