Brede bestrijding cybercrime door omvang en dreiging belangrijker dan ooit
In 2023 werden 2,3 miljoen Nederlanders getroffen door een vorm van online criminaliteit. Mensen en bedrijven lijden enorme financiële schade, maar het tast vooral het vertrouwen aan: in elkaar en in de digitale infrastructuur. Dat blijkt uit het Cybercrimebeeld Nederland 2024 van het Openbaar Ministerie (OM) en de politie.
In de eerste editie van deze nieuwe tweejaarlijkse publicatie ligt de focus op complexe online criminaliteit, gericht op ICT-systemen. Het rapport geeft inzicht geeft in het cybercrimelandschap vanuit opsporingsperspectief.
OM en politie zien belangrijke ontwikkelingen, zoals de opkomst van datadiefstal en -handel, het zorgwekkend aandeel van jonge cybercrimeverdachten en de vermenging met traditionele criminaliteit.
Instappen eenvoudiger
OM en politie zien dat de stap naar cybercrime eenvoudiger is geworden. Moest een cybercrimineel vroeger technisch onderlegd zijn, nu koopt hij diensten, producten en handleidingen gemakkelijk online.
"Via Telegram, fora en het dark web kun je kant-en-klare software en sites kopen om mensen op te lichten, inclusief contactgegevens en belscripts. Voor een paar honderd euro stap je in en kun je met slechts enkele slachtoffers per week veel geld verdienen", aldus Stan Duijf, Hoofd Operatiën, Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies en portefeuillehouder cybercrime bij de politie. "Verder zien we dat cybercriminelen gestolen data kopiëren, waarna ze gelijk overgaan tot afpersing in plaats van het eerst te versleutelen. Die data worden vervolgens verrijkt met bijvoorbeeld andere datasets en doorverkocht."
Jongeren
Een zorgelijke ontwikkeling is ook dat de helft van de cybercrimeverdachten die voor de rechter moet verschijnen 25 jaar of jonger is. Een criminele loopbaan kan beginnen bij het spelen van online games. Jongeren zoeken daarin grenzen op en rollen 'spelenderwijs' de wereld van cybercrime in.
Ook constateren politie en OM dat cybercrime zich niet beperkt tot het wereldwijde web. Er vindt steeds meer vermenging plaats met traditionele misdaad. Zo worden geregeld wapens, munitie en explosieven aangetroffen bij – soms minderjarige – verdachten. Andersom geldt ook dat de politie via geweldsdelicten of illegaal wapenbezit uitkomt bij verdachten van ernstige cyberdelicten.
Impact
De impact van cybercrime op slachtoffers wordt onderschat. Uit onderzoek blijkt dat particuliere slachtoffers van cybercrime meer emotionele dan financiële schade ondervinden. Daarnaast krijgen zij vaak te maken met 'victim blaming', waardoor ze dubbel slachtoffer zijn.
Cybercrime kent vele verschijningsvormen en ontwikkelt zich continu. Een standaard aanpak is daardoor niet mogelijk. De bestrijding vraagt om een integrale en systemische aanpak, waarbij publieke en private partners ook een cruciale rol spelen, aldus de publicatie.
Gerelateerd
EU-enquête: weinig aandacht voor cyberveiligheid bij bedrijven
Meer dan 70 procent van de Europese bedrijven geeft geen trainingen aan personeel om cyberaanvallen of lekken van informatie te herkennen. In een tijd waarin cyberaanvallen...
Bestuurders straks aansprakelijk bij falend cybersecuritybeleid
Vanaf 2025 zijn bestuurders van bedrijven persoonlijk verantwoordelijk voor cybersecuritybeleid. Veel bestuurders zijn niet op de hoogte van NIS2, de nieuwe Europese...
Accountants moeten meer oog krijgen voor 'cloudsoevereiniteit'
Nederlandse organisaties lopen risico's, doordat zij op grote schaal hun data bij Amerikaanse bedrijven onderbrengen. Amerikaanse wetgeving maakt het mogelijk om...
Minder oplichting via nep-bankhelpdesks, maar nog miljoenen schade
Fraude door oplichters die zich voordoen als medewerkers van banken en zo klanten geld afhandig maken, blijft een hardnekkig probleem. Banken leden vorig jaar 28...
Een op de vijf bedrijven betaalde losgeld voor gijzelsoftware
Criminele bendes hebben vorig jaar 147 succesvolle aanvallen met gijzelsoftware uitgevoerd op grote Nederlandse bedrijven en instellingen. In 18 procent van de gevallen...