Nieuws 13 mei 2024

'Zet clawback-maatregel in bij examenfraude'

Volgens Nyenrode-hoogleraar Marcel Pheijffer en UvA-promovendus Tjibbe Bosman moet de raad van commissarissen van KPMG de clawback-regeling toepassen bij partners die betrokken waren bij examenfraude. Met de regeling kan een gemiddeld jaarsalaris worden teruggevorderd.

Dat stellen beide deskundigen tegenover de vaksite AccountancyVanmorgen. Bosman onderzocht voor de Foundation for Auditing Research (FAR) eerder de consequenties van de clawback-maatregel, één van de 53 maatregelen uit het verbeterplan 'In het publiek belang'.

Met uitzondering van Mazars hebben alle Nederlandse oob-accountantsorganisaties inmiddels een clawback-regeling ingevoerd. Daarbij wordt voor partners een bedrag opgebouwd uit winstrechten, dat in zes jaar tijd oploopt tot een gemiddeld jaarinkomen. Bij verwijtbare fouten verliest de partner aanspraak op dat bedrag, geheel of gedeeltelijk. De rvc van de accountantsorganisatie bepaalt de hoogte van het in te houden bedrag, afhankelijk van de situatie.

Verwijtbaar gedrag

Criterium voor inhouding van het geld is "verwijtbaar handelen" van de betreffende accountant. In de aanbeveling uit het verbeterplan wordt daarbij de link gelegd met het afgeven van een verkeerde controleverklaring, waaruit maatschappelijke schade ontstaat. "Maar juist KPMG formuleerde de claw-backclausule opvallend genoeg al die jaren algemener dan veel andere accountantskantoren", aldus de vaksite, met een verwijzing naar diverse transparantieverslagen van het kantoor sinds 2014. Daarin wordt gesproken over het verhalen van eventuele schade op individuele partners in geval van "aantoonbaar verwijtbaar gedrag".

Volgens Bosman heeft KPMG jarenlang vertrouwen gewekt met die bredere formulering in de transparantieverslagen en is het voor de rvc van het kantoor nu tijd "om door te pakken". Dat is wel lastig, denkt hij, omdat  KPMG geen structuurvennootschap is "en de rvc bij mijn weten dus minder formele machtsmiddelen heeft".

Schikking met PCAOB

Ook volgens hoogleraar Marcel Pheijffer was bij KPMG sprake van aantoonbaar verwijtbaar gedrag dat onder de clawback-regeling zou moeten vallen. "In het besluit van de PCAOB inzake KPMG wordt dergelijk gedrag expliciet beschreven in relatie tot voormalig bestuurder Hogeboom en wat minder expliciet, maar eveneens overduidelijk, als het gaat om KPMG-ceo Hottenhuis."

Pheijffer deelt dus de visie van Bosman dat de rvc van KPMG de regeling moet toepassen. Hij vindt het daarbij wel "opmerkelijk dat de rvc-voorzitter, Bernard Wientjes, liet weten dat 'er geen seconde twijfel is' aan hoe de ceo in dit dossier heeft geopereerd. Die quote roept de vraag op of hij het PCAOB-rapport wel (goed) heeft gelezen".

KPMG geeft in een reactie tegenover AccountancyVanmorgen aan geen uitlatingen te doen over  de sanctionering en over individuele gevallen. Het kantoor verwijst naar het eigen persbericht van begin april, uitgebracht bij de schikking met de Amerikaanse toezichthouder PCAOB.