Nieuws Gisteren

PwC-barometer: coronaschulden zorgen nog steeds voor groeiend aantal faillissementen

Een bedrag van 7,3 miljard euro aan openstaande coronaschulden, verdeeld over 136 duizend Nederlandse bedrijven, draagt nog steeds bij aan het toenemend aantal faillissementen.

Dat blijkt uit de vierde editie van de Bijzonder Beheer Barometer van PwC. Het aantal faillissementen neemt sinds begin 2022 weer elk kwartaal toe. Bijna zeventig procent van een panel van herstructureringsexperts denkt dat dat voorlopig zo blijft. 

Het belang van de openstaande coronaschuld neemt wel af. Een ruime meerderheid (71 procent) van de respondenten geeft nu aan dat een verouderd bedrijfsmodel een van de belangrijkste kernoorzaken is voor de instroom van nieuwe bijzonder beheer-dossiers. Eenmaal in de problemen blijven de meeste Nederlandse bedrijven (51 procent) tussen twee en drie jaar onder intensief toezicht. 

Vooral retail en groothandel

Naast coronaschulden hebben aanhoudende inflatie, hoge financieringslasten en geopolitieke spanningen grote impact op de financiële stabiliteit van bedrijven. Vooral de retail en de groothandel wordt hard geraakt. Door zaken als dalende koopkracht en hoge personeelskosten verwacht 85 procent van het panel dat die sectoren zorgen voor de hoogste instroom van bijzonder beheer-dossiers.

Daarna volgt de energie-intensieve industrie met veertig procent. Ook bouwnijverheid, energie, gezondheids- en welzijnszorg en de horeca worden door het panel van experts veel genoemd. 

Proces vertraagd

"Ook al neemt het aantal faillissementen weer toe, het huidige niveau is nog altijd laag", meent Edwin van Wijngaarden, partner en herstructureringsexpert bij PwC. "Door de coronasteun die veel bedrijven ontvingen is het proces van zogenaamde 'creatieve destructie' vertraagd. Dit is het proces waarbij verouderde activiteiten en bedrijfsmodellen plaatsmaken voor innovatie en groei. Faillissementen hebben ook een nuttige rol in het verdelen van schaarse middelen, zoals arbeid en kapitaal, naar waar het rendement het hoogste is."

Een toename van faillissementen en instroom van bijzonder beheer-dossiers kan daarom ook positieve gevolgen hebben. "Ondanks de enorm vervelende impact op direct betrokkenen, kan een geordend faillissement soms de beste optie zijn. Door tekorten aan arbeid, land, stikstofruimte en netcapaciteit is er voor gezonde, innovatieve bedrijven minder groeiruimte. Meer dynamiek helpt om laagproductieve bedrijfsactiviteiten af te bouwen en de vrijgekomen middelen anders in te zetten", aldus Van Wijngaarden.  

Knelpunten in huidig beleid

Het huidige saneringsbeleid slaagt er volgens het panel onvoldoende in om onnodige en onwenselijke faillissementen te voorkomen. Volgens Bart Davidson, herstructureringsexpert bij PwC, staan twee belangrijke knelpunten in het huidige beleid een sanering bij grote levensvatbare bedrijven in de weg. "Ten eerste is de eis dat elke schuldeiser, en dat zijn er soms honderden, evenredig moet bijdragen aan de sanering praktisch niet uitvoerbaar. Onder meer hierom laat de Wet homologatie onderhands akkoord (WHOA) ruimte om bepaalde crediteuren buiten een schuldherstructurering te houden. Ten tweede vereist het beleid dat de resterende belastingschuld binnen twaalf maanden na herstructurering wordt terugbetaald. Dit resulteert al snel in een hogere betalingsverplichting over die twaalf maanden, dan zonder de sanering. Het bedrijf heeft vaak de middelen niet om dit te voldoen."

Alternatieve financiering

Het expertpanel denkt dat de groeiende rol van private equity (76 procent) en alternatieve financiers (83 procent) een positief effect heeft op herstructureringsmogelijkheden, vooral in een uitdagend economisch klimaat.

Deze nieuwe kapitaalbronnen kunnen het herstel versnellen en organisatorische kwaliteit verbeteren; belangrijke factoren voor succes, aldus PwC. Daarnaast biedt de WHOA in veel gevallen een route om schulden te herstructureren en faillissement van in de kern gezonde bedrijven te voorkomen.