Nieuws 12 november 2024

Hof vernietigt vonnis in zaak Milieudefensie tegen Shell

Het gerechtshof in Den Haag heeft de vorderingen van Milieudefensie tegen Shell afgewezen. Volgens het hof rust op het bedrijf weliswaar een "zorgvuldigheidsplicht" om gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan, maar Shell kan niet worden verplicht tot concrete percentages waarmee het de CO2-uitstoot moet verminderen. De uitspraak van de rechtbank in eerste aanleg is daarmee vernietigd.

Milieudefensie en andere organisaties hadden in hoger beroep opnieuw geëist dat Shell de CO2-uitstoot, die het olieconcern direct en indirect veroorzaakt, in 2030 met zeker 45 procent zou moeten verminderen. Dat percentage was gebaseerd op wetenschappelijke rapportages over de wereldwijde uitstootvermindering die nodig is om nog een redelijke kans te maken op het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graad.

Het gerechtshof stelt in de uitspraak dat de rapporten die tijdens de rechtszaak zijn behandeld "onvoldoende houvast" bieden om Shell een concreet percentage op te leggen. Ook staat voor het hof niet vast dat een reductieverplichting voor Shell wereldwijd een positief effect zou hebben op het tegengaan van klimaatverandering. Als Shell bijvoorbeeld minder olie en gas zou gaan doorverkopen wat door andere bedrijven uit de grond is gehaald, dan zouden andere bedrijven die doorverkoop kunnen overnemen.

Verantwoordelijkheid

Het hof erkent wel dat bedrijven als Shell ook verantwoordelijkheid dragen voor klimaatverandering. "Op Shell rust een zorgvuldigheidsplicht om CO2-emissies te beperken en zodoende gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan" oordeelt het hof. Maar de manier waarop dat precies gebeurt, kan niet bij de rechter worden afgedwongen.

Een ander argument van Shell waar het gerechtshof in meegaat, is dat de koolstofintensiteit van verschillende fossiele brandstoffen varieert. Zo zijn steenkolen vervuilender dan aardgas. Als Shell gas zou gaan leveren aan een bedrijf dat voorheen kolen gebruikte, dan leidt dat volgens het hof dus tot een daling van de totale CO2-uitstoot, terwijl de uitstoot die indirect aan Shell toe te schrijven is dan stijgt.

Reacties

Shell reageert verheugd op de uitspraak van het gerechtshof in Den Haag. "We zijn tevreden met de uitspraak van het hof. Die is volgens ons de juiste voor de energietransitie wereldwijd, voor Nederland en voor ons bedrijf", reageerde topman Wael Sawan. Hij herhaalde dat Shell ernaar blijft streven in 2050 per saldo geen broeikasgassen meer uit te stoten.

Volgens Milieudefensie-directeur Donald Pols doet de uitspraak pijn. "Het raakt ons diep", stelt hij. "Deze zaak gaat over het voorkomen van gevaarlijke klimaatverandering. En het gaat over de toekomst voor mijn kinderen." Pols geeft aan “verrast” te zijn door de uitspraak. Hij noemde het “een moment om de tranen weg te slikken".

Milieudefensie heeft met de zaak tegen Shell laten zien dat "grote vervuilers niet onschendbaar zijn", aldus Pols en dat daarmee het debat is aangezwengeld over de verantwoordelijkheid van bedrijven. Of er juridische stappen zullen volgen tegen het bedrijf, weet hij nog niet. "We gaan de uitspraak eerst nog in alle rust lezen."

Milieudefensie is wel blij dat het hof bevestigde dat Shell verantwoordelijk is voor het verminderen van zijn CO2-uitstoot om klimaatverandering te beperken. De rechter stelde dat er een "zorgvuldigheidsplicht" rust op Shell om CO2-uitstoot. Zo bevatte de uitspraak volgens Milieudefensie toch nog "enkele lichtpunten".

Greenpeace, mede-eiser in de zaak met Milieudefensie en andere maatschappelijke organisaties, noemt de uitspraak van het gerechtshof een tegenslag. "Wij geven de strijd niet op en dit motiveert ons alleen maar meer om in actie te komen tegen grote vervuilers", stelt directeur Andy Palmen van Greenpeace. "Het geeft hoop dat de rechter vaststelt dat Shell mensenrechten moet respecteren en een plicht heeft om haar CO2-uitstoot terug te dringen om de klimaatcrisis tegen te gaan." Hij stelt dat mensen wereldwijd om klimaatrechtvaardigheid vragen.

ING

ING spreekt na de vernietiging van het klimaatvonnis tegen Shell opnieuw vertrouwen uit in de eigen klimaataanpak. Daarbij herhaalt de bank bereid te zijn om die aanpak voor de rechter te verdedigen.

Milieudefensie heeft eerder dit jaar ook bij ING een klimaateis neergelegd. De organisatie wil dat de bank tegen 2030 de CO2-uitstoot in de gehele keten met minimaal 48 procent laat afnemen vergeleken met 2019. Volgens ING heeft Milieudefensie tot nu toe nog geen formele stappen ondernomen.