Nieuws Gisteren

Marcel Smits uit in open brief kritiek op afwikkeling Imtech-faillissement

De afwikkeling van faillissementen en het toezicht daarop in Nederland vertoont ernstige gebreken. Dat maakt het moeilijker voor bedrijven in nood om overeind te blijven, stelt oud-cfo Marcel Smits in een open brief aan de staatssecretaris voor Rechtsbescherming. Aan de hand van het Imtech-dossier schetst Smits de problematiek.

Marcel Smits was eerder cfo bij onder meer Vendex KBB, KPN, Sara Lee en Cargill. Hij werd destijds ook gepolst voor een positie als cfo van Imtech, maar sloeg dat aanbod af. Smits bleef het Imtech-dossier wel nauw volgen, voor en na het faillissement van het techniekbedrijf. Zijn open brief bevat diverse suggesties voor verbetering.

Imtech kwam in 2013 in de problemen, toen er grootschalige fraude in Duitse en Poolse dochterondernemingen aan het licht kwam. Nieuw aangetreden bestuurders en commissarissen slaagden er niet om het bedrijf te redden; Imtech ging in 2015 failliet. Het was een van de grootste naoorlogse faillissementen in Nederland.

Curatoren tekortgeschoten

Volgens Smits zijn de curatoren van Imtech op een aantal punten ernstig tekortgeschoten en heeft het toezicht door de rechterscommissarissen daarop gefaald.

Hij stelt dat de curatoren zich hebben laten leiden door vooroordeel en al direct bij hun aantreden hebben besloten dat alle bestuurders en commissarissen, de financiers en de accountant van Imtech zouden moeten betalen. “Dat was inclusief de bestuurders en commissarissen die hadden getracht het bedrijf te redden”, aldus Smits. "De curatoren namen dat besluit zonder dat zij enig onderzoek hadden gedaan naar de gang van zaken. Of de betrokkenen iets fout hadden gedaan, was dus irrelevant."

Ook hebben de curatoren nooit een onderzoeksrapport gepubliceerd, hoewel het faillissement al meer dan negen jaar geleden is en aan de afwikkeling zo’n veertig miljoen is opgegaan. "Niemand kan vaststellen of het geld deugdelijk is uitgegeven maar belangrijker, het is nog altijd onduidelijk of de betrokkenen die allemaal moesten betalen eigenlijk iets te verwijten viel. Dat is een reële vraag", meent Smits.

Belangenverstrengeling

Volgens de oud-cfo hebben de curatoren zich ook schuldig gemaakt aan belangenverstrengeling, omdat ze hebben samengewerkt met beleggersvereniging VEB zonder daarover te zijn. De curatoren hebben de VEB 6,5 miljoen euro betaald, zo schrijft Smits. Bovendien hebben ze "geschoven" met geld van Imtech en dochtermaatschappijen, "waarmee de betaling van hun salaris veilig werd gesteld maar waarover in de beroepsgroep als belangenverstrengeling harde kritiek is geuit".

Smits noemt het "slecht voor Nederland" dat in een groot faillissement zulke tekortkomingen kunnen voorkomen. "De in 2013 nieuw aangetreden bestuurders en commissarissen hebben acht jaar in het beklaagdenbankje gestaan. Dat zal anderen afschrikken om bestuurder of commissaris te worden van een bedrijf in moeilijkheden." Omdat ook financiers volgens Smits door de zaak zijn afgeschrikt om bedrijven in moeilijkheden te helpen "kunnen levensvatbare bedrijven onnodig failliet gaan, met grote maatschappelijke schade".

Het Imtech-faillissement laat volgens Smits zien "dat curatoren vergaande ruimte hebben om te doen wat hun goeddunkt. Rechters-commissarissen leggen hen weinig of niets in de weg". In een groot faillissement hebben de curatoren toegang tot aanzienlijke middelen om hun eigen salaris te betalen, stelt hij. "Die middelen moeten zorgvuldig worden aangewend, daarover moet verantwoording worden afgelegd en er moet gedegen toezicht zijn. In het geval van Imtech zijn ze aangewend om een uitputtingsslag te voeren tegen de bestuurders en de commissarissen, de financiers, de accountant en de advocaat."

Suggesties voor verbetering

Smits doet in de brief aan staatssecretaris voor Rechtsbescherming Teun Struycken een aantal suggesties om herhaling te voorkomen. "Het faillissement van Imtech laat zien dat het in Nederland risicovol is om een bedrijf in moeilijkheden te hulp te komen. Dat moet anders", meent hij. "Als er daadwerkelijk fouten zijn gemaakt, mogen curatoren bestuurders en anderen natuurlijk aansprakelijk stellen. Maar de fouten moet binnen een redelijke termijn met gedegen onderzoek worden aangetoond. Voor uitputtingslagen is in Nederland geen plaats."

De open brief is door Smits niet alleen toegestuurd aan de staatssecretaris voor Rechtsbescherming, maar ook aan de voorzitter van Recofa (landelijk overlegorgaan van rechters-commissaris in procedures rondom faillissementen) en de voorzitter van INSOLAD, vereniging van insolventierecht-advocaten.

Marcel Smits was als oud-accountant in business medio 2023 ook te beluisteren in een tweeluik van Vitamine A, de podcast van accountants. 

• Brief Marcel Smits aan staatssecretaris voor Rechtsbescherming (pdf)