Nieuws 08 januari 2024

Pfeijffer: 'Nieuwe accountantswet is halfslachtig'

De 'Wijzigingswet accountancysector', die door vertrekkend minister Kaag van Financiën vlak voor de feestdagen naar de Tweede Kamer is gezonden, is "halfslachtig en weinig doortastend". Dat stelt hoogleraar Marcel Pheijffer in zijn column in het FD.

Pheijffer vraagt zich af in hoeverre de wijzigingswet echt gaat bijdragen aan de verhoging van de controlekwaliteit. Hij spreekt van een "overheersende geur van zelfregulering” voor de sector en vreest bij gebruik van de nieuwe kwaliteitsindicatoren (AQI's) voor “performatief gedrag" van kantoren "voor de bühne".

De versteviging van het intern toezicht bij accountantsorganisaties, ook onderdeel van de wet, "had een paar tandjes steviger gemogen", aldus Pheijffer. Hij verwijst daarbij naar de eerdere suggestie van de Monitoring Commissie Accountancy (MCA) om accountantsorganisaties te verplichten een minimum buffervermogen aan te houden, in plaats van alle winst aan de partners uit te keren.

Systeemorganisaties

Ook pleitte de MCA eerder voor ringfencing, waarbij de resultaten van accountants en adviseurs worden gescheiden. Zulke maatregelen "passen bij de statuur van grote accountantsorganisaties die onmiskenbaar 'systeemorganisaties' zijn", stelt de hoogleraar, die het opmerkelijk vindt dat die grote kantoren zelf niet als organisaties van openbaar belang (oob) worden aangemerkt.

De verantwoordelijkheid van de accountantsorganisatie voor het behalen van kwaliteitsdoelstellingen had ook scherper gemogen in de nieuwe wet, meent Pheijffer, verwijzend naar de interne opdrachtgerichte kwaliteitscontrole (OKB). "De AFM heeft enkele jaren geleden bepleit om niet alleen de controlerend accountant de controleverklaring te laten ondertekenen, maar ook de OKB-er. Daarmee wordt de verantwoordelijkheid van de accountantsorganisatie nog duidelijker."

Geen hamerstuk

Pheijffer hoopt dat de nieuwe Tweede Kamer, waarin mogelijk nog maar weinig Kamerleden kennis hebben van het accountantsdossier, het wetsvoorstel niet als hamerstuk zal behandelen. "Er zijn nog diverse verbeteringen en verstevigingen mogelijk", meent hij.

De eerdere berichtgeving over examenfraudes bij enkele grote kantoren noemt hij "veelzeggend", als het gaat om de interne cultuur in de sector. "En een cultuur wijzig je niet met halfslachtige wettelijke maatregelen." Dat het onderzoek naar die examenfraudes zo lang duurt, zegt iets over de prioriteiten die de kantoren stellen, aldus Pheijffer. "Iets waarvan Tweede Kamerleden bij de stemmingen over het wetsvoorstel accountancy goede nota moeten nemen."

• FD: 'Accountantswet ruikt nog te veel naar zelfregulering'