Nieuws 30 mei 2023

NBA bezorgd over kwaliteit bij 'Portugalroute' Value8

De NBA neemt "met enige zorg" kennis van de registratie die aan een Portugees auditkantoor is verleend om in Nederland oob-controles te mogen verrichten. De beroepsorganisatie is niet zozeer tegen toetreding van buitenlandse partijen met een oob-vergunning. Maar dan moet wel gewaarborgd worden dat auditkantoren aan dezelfde kwaliteitsstandaarden moeten voldoen als in Nederland gevestigde kantoren.

Dat stelt de NBA, in reactie op de toetreding van het Portugese accountantskantoor CFA op de Nederlandse markt. Beursfonds Value8 vond dat kantoor bereid de controle van de jaarcijfers over 2022 te verrichten.

Accountantscontrole van beursgenoteerde ondernemingen en talloze andere ondernemingen en instellingen is belangrijk. Voor de NBA is de kwaliteit van die controle daarbij "een sleutelelement", aldus de beroepsorganisatie. Met name rondom oob-controles is er al geruime tijd discussie over de vraag of de Nederlandse markt, met maar zes oob-accountantsorganisaties, niet te krap is. Daarbij wordt vaak gewezen naar beursfondsen die er niet in slagen om een accountant te vinden.

Meer keuze nodig

"Zonder op de specifieke situaties van deze ondernemingen in te gaan, is de NBA van mening dat meer keuze goed zou zijn", stelt de beroepsorganisatie. Bestaande reguliere vergunninghouders zouden hun vergunning kunnen wijzigen naar een oob-vergunning. Maar meer keuze bieden kan ook door "andere vormen van markttoetreding, zoals auditkantoren uit andere lidstaten, die een Nederlandse accountant aan zich verbinden en wettelijke controles aanbieden".

Om de kwaliteit van de accountantsfunctie structureel te waarborgen, met name voor wat betreft de accountantscontroles bij oob's, is in Nederland de afgelopen jaren een scala aan maatregelen genomen. Die volgden op kritische bevindingen van de toezichthouder en incidenten en gaan in een aantal gevallen verder dan wat de Europese Richtlijn voorschrijft. Volgens de NBA hebben die maatregelen "een belangrijke bijdrage geleverd aan de huidige hoge kwaliteitseisen aan de accountantsfunctie in Nederland".

Dergelijke aanvullende eisen zijn echter niet van toepassing op auditkantoren uit andere lidstaten. Dat betekent bijvoorbeeld dat die niet verplicht zijn intern toezicht (een raad van commissarissen) in te stellen. Datzelfde geldt voor een geschiktheidstoets voor bestuurders. De NBA is bezorgd, omdat zulke kwaliteitsbevorderende maatregelen nu niet voor alle spelers op de Nederlandse oob-markt van toepassing zijn.

Minder toezicht

Daarnaast lijkt het toezicht op controles door buitenlandse auditkantoren minder sterk. Zo geldt geen minimumfrequentie voor het toezicht dat de AFM op dergelijke kantoren kan uitoefenen. Ook zal het voor de AFM moeilijk zijn om tot handhaving over te gaan, omdat zij geen rol heeft in het toezicht op de kwaliteitsbeheersing. Ten slotte lijkt de AFM minder mogelijkheden te hebben om tot publicatie van toezichtsuitkomsten over te gaan. De NBA vreest dat hierdoor eventuele tekortkomingen veel minder snel worden opgelost.

De beroepsorganisatie roept zowel de politiek als toezichthouders op om ervoor te zorgen dat de genomen kwaliteitsbevorderende maatregelen, ook op organisatieniveau, van toepassing zijn voor alle kantoren die actief zijn op de Nederlandse markt.

De NBA vraagt daarom aan de minister van Financiën om te zorgen dat daarvoor in de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) en het bijbehorende besluit (Bta) bepalingen worden opgenomen en dat de Audit Directive waar nodig wordt aangepast.

Niet eerder toegepast

Investeringsmaatschappij Value8 maakte begin mei bekend dat het Portugese kantoor CFA, na een drie maanden durend toetsingsproces, van de AFM een oob-vergunning kreeg. Die mogelijkheid is sinds 2017 opgenomen in de Wta, maar werd nog niet eerder toegepast.

Beursorganisatie Euronext stelde in het FD dat de gekozen route "juridisch juist" lijkt te zijn. Beleggersorganisatie VEB toonde zich bezorgd over de kwaliteit van het controlewerk. Toezichthouder AFM gaf aan dat inzet van een Europees accountantskantoor in Nederland met de juiste vergunning wettelijk is toegestaan, maar wil een en ander wel actief monitoren.