'Kabinet gaf in 2022 bijna 21 miljard euro uit zonder goedkeuring parlement'
Het kabinet Rutte-IV heeft in 2022 bijna 21 miljard euro uitgegeven, zonder daarvoor vooraf toestemming te vragen aan het parlement. Dat meldt de Volkskrant op basis van eigen onderzoek, daags voor Verantwoordingsdag.
Volgens de krant hanteert het kabinet steeds vaker een noodmaatregel die het mogelijk maakt om geld uit te geven, zonder het parlement vooraf om toestemming te vragen. Een zorgwekkende ontwikkeling, menen deskundigen. "Als je het keer op keer doet, is het niet meer incidenteel, dan is het in strijd met de regels van onze democratie."
Naast drie momenten in het jaar (de voorjaars- en najaarsnota en de Miljoenennota) kan de begroting van het kabinet in buitengewone situaties incidenteel worden bijgesteld, via een apart wetsvoorstel dat dan wel langs de Eerste en Tweede Kamer moet, aldus de krant.
Alleen als een minister in een crisissituatie besluit dat uitstel van nieuw beleid "niet in het belang van het Rijk" is, kunnen ministeries ook zonder instemming van het parlement extra uitgaven doen. Parlement en senaat moeten daarover wel worden geïnformeerd.
Vooral bij EZK
In 2022 was sprake van 51 'incidentele bijstellingen' van de begroting, goed voor in totaal 41,8 miljard euro aan extra uitgaven. Daarbij werd voor 20,7 miljard vooraf geen toestemming gevraagd, zo meldt de krant. Vooral het ministerie van Economische Zaken (EZK) kwam vorig jaar met veel incidentele bijstellingen, met name door de energiecrisis. In totaal ging het bij EZK om 22,9 miljard euro extra.
In reactie op de berichtgeving stellen de ministeries van EZK en Volksgezondheid dat sprake was van spoedeisende maatregelen, waarbij niet kon worden gewacht op reguliere begrotingsmomenten. Tegelijk stellen ze tegenover de krant "terughoudend" om te gaan met de inzet van incidentele bijstellingen en een "regulier en voorspelbaar" begrotingsproces na te streven.
De groei van het aantal incidentele bijstellingen is na 2017 in gang gezet, becijferde de Volkskrant. "In coronajaar 2020 namen de incidentele bijstellingen een vlucht. 29 van de 46 incidentele bijstellingen werden zonder voorafgaande goedkeuring van het parlement gedaan." Het jaar erna groeide het aantal incidentele bijstellingen door de coronacrisis naar 63. In 59 van die 63 gevallen werd een beroep op de uitzonderingsregel gedaan.
Onnodige inzet
Een woordvoerder van de Algemene Rekenkamer geeft aan dat een en ander tijdens Verantwoordingsdag aan de orde zal komen. De rekenkamer waarschuwde in 2021 ook al voor onnodige inzet van de uitzonderingsregel.
De Tweede Kamer heeft het kabinet via twee moties opgeroepen om het grote aantal uitzonderingen terug te dringen. Ministers moeten voortaan meer toelichting geven bij het gebruik van de uitzonderingsregel en de noodzaak ervan.
Gerelateerd
EY: politie heeft financiële huishouding niet op orde
De politie heeft onvoldoende zicht op de eigen financiële huishouding. De kosten van de informatievoorziening stijgen snel, het IT-landschap is verouderd en de sturing...
Kabinet start met structurele bezuiniging bij Rijksoverheid
Het kabinet wil dat de Rijksoverheid effectiever en efficiënter gaat werken en daarbij duidelijke keuzes maakt. Bijvoorbeeld als het gaat om externe inhuur, administratieve...
Overheid kiest vooral EY en Deloitte als preferred suppliers voor financiële adviesdiensten
De Rijksoverheid heeft na een openbaar aanbestedingsproces opnieuw voorkeursleveranciers gekozen voor diensten op het gebied van financieel advies. Vooral EY en...
Inkoopbeleid overheid moet nog klimaatbewuster
Door klimaatbewust inkopen te doen heeft de overheid de afgelopen jaren steeds meer CO2-uitstoot voorkomen, maar de stijgende lijn vlakt af. Om de eigen doelstellingen...
Ministerraad stemt in met mkb-garantstelling voor ondernemers in Curaçao, Aruba en Sint-Maarten
De ministerraad heeft er, op voorstel van minister Beljaarts van Economische Zaken en staatssecretaris Szabó (Digitalisering en Koninkrijksrelaties), mee ingestemd...