Nieuws 03 mei 2023

Accountant Isaäc Roet leeft voort in de naar hem genoemde prijs

Isaäc Roet was accountant, adviseur en uitvinder. Hij werd in februari 1944 in Auschwitz vermoord, maar zijn nalatenschap leeft nog altijd voort in de Isaac Roet Prijs.

Op 11 november 1891 werd Isaäc Roet geboren in Amsterdam. In eerste instantie werkte hij als diamantwerker; later werd hij accountant en adviseur van de voorloper van IBM, de Watson Bedrijfsmachine Maatschappij. Maar hij was ook uitvinder en had drie patenten op zijn naam staan: een mechanisme voor het maken van Spaanse sigaretten (1926), een kantoormachine (1934) en een 'antiseptische zakdoekvouwmachine' (1934).

De uitvinding van de kantoormachine maakt dat Roet, ook lid van de zogenoemde Joodse Raad, tijdens de Tweede Wereldoorlog lange tijd behoed bleef voor deportatie. De Duitse bezetter meende dat zijn kennis van belang was voor het Rijksministerie van Bewapening en Munitie. Uiteindelijk werd hij begin 1944 toch aangehouden en via Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. Op 11 februari 1944 werd hij daar vergast.

Nalatenschap

Eerder, in 1927, leed Isaäc Roet aan tuberculose. Mogelijk was dat de reden dat hij een testament liet opmaken. Daarin werd bepaald dat een deel van zijn vermogen gebruikt moest worden voor een prijsvraag "ter bevordering van de wereldvrede en voor meer efficiënte distributie".

Na de oorlog ontving de gemeente Amsterdam uit het testament van Roet een bedrag van tienduizend gulden, onder de voorwaarde dat dit bedrag door de Gemeente Universiteit (later de Universiteit van Amsterdam) werd bestemd voor de door hem bedachte prijs. Roet was zelf alumnus van de universiteit.

Prijs

Uiteindelijk duurde het nog tot 1989 voordat de prijs voor het eerst werd uitgereikt, in het Vredespaleis in Den Haag. De Isaac Roet Prijs is nu een van de deelprijzen van het Amsterdamse Universiteitsfonds van de UvA.

In samenwerking met de universiteit wordt de prijs jaarlijks uitgereikt aan een student of onderzoeker, voor een projectplan dat in de geest van Roet bijdraagt aan een eerlijke, rechtvaardige, veilige en duurzame wereld. In 2022 ging de prijs naar Anna Bosshard voor een plan om reparatieworkshops in Amsterdam op te zetten, om jonge inwoners te helpen hun kledingconsumptie te verminderen.

De eerste ronde voor deelname aan de prijs voor 2023 is begin april gesloten. De prijs, een geldbedrag van vijfduizend euro, wordt in oktober van dit jaar opnieuw uitgereikt. Accountant Ada Vermeer-Janse, zelf UvA-alumnus, zit in de jury van de Isaac Roet Prijs en hecht eraan om de herinnering aan Roet levend te houden. Thema’s als "het verschil maken" zijn immers nog altijd belangrijk, zo stelt zij.

• UvA: The Isaac Roet Prize