Nieuws 23 januari 2023

Grote IT-projecten kosten overheid al 1,3 miljard meer dan gepland

Twee op de drie grote IT-projecten van de overheid lopen vertraging op. De totale kosten van de tientallen IT-projecten vallen nu al 1,3 miljard euro hoger uit dan gepland. Onderzoekers noemen 2022 in dit verband een "rampjaar".

Vooral de tien grootste IT-projecten lopen anders dan verwacht. Zij kennen ofwel een veel langere looptijd, ofwel een veel hoger kostenplaatje dan verwacht. Onderzoek van IT-platform AG Connect en vakblad Binnenlands Bestuur wijst uit dat het budget van deze tien grootste projecten met zo'n zevenhonderd miljoen euro is overschreden. De overige 109 projecten zijn samen goed voor ruim zeshonderd miljoen aan budgetoverschrijding.

Bij de top tien duurste IT-projecten valt op dat acht daarvan tussen 2014 en 2016 zijn opgestart. "Terwijl het bedrijfsleven in die tijd overstapte naar lean en agile, bleef de overheid kiezen voor groots opgezette projecten", zo schrijft Binnenlands Bestuur. In latere jaren werden IT-projecten kritischer bekeken en beoordeeld door externe bureaus en toezichthouders.

Hoofdpijn

De vernieuwing van de ict bij de Douane liep al zo'n vijf jaar vertraging op, evenals de invoering van een nieuw verkeersmanagementssysteem van Rijkswaterstaat. Dat project kost ook al ruim 75 procent meer dan verwacht.

Een bekend en langlopend hoofdpijndossier is de Omgevingswet, dat het vergunningssysteem en de verdeling van openbare ruimte moet vernieuwen. Om deze wet mogelijk te maken is ook een Digitaal Stelsel Omgevingswet aangekondigd. De overschrijding van de kosten ligt inmiddels hoger dan de geraamde kosten van het project zelf, dat ook nog eens vijf jaar vertraging opliep.

Rampjaar

Het is al langer bekend dat IT-projecten bij de overheid vaak moeizaam verlopen. Maar volgens AG Connect en Binnenlands Bestuur was 2022 een "rampjaar" als het gaat om digitale projecten. De totale ict-kosten liepen in 2022 op tot zes miljard euro.

Uit de analyse blijkt dat IT-projecten in de meeste gevallen vertraagd zijn door tegenvallers binnen het project zelf. Een andere oorzaak die vaak genoemd wordt, is het tussentijds veranderen van de doelen en eisen van het project.

De onderzoekers vinden het zorgelijk dat de kostbare en langdurige IT-projecten maar weinig aandacht krijgen van de Tweede Kamer. Oud D66-Kamerlid en IT-specialist Kees Verhoeven deelt die kritiek, aldus Binnenlands Bestuur. "Volgens hem zitten Kamerleden soms liever in spelshows op tv dan dat ze achter een bureau IT-projecten doorspitten."

Bron: ANP/Binnenlands Bestuur