Nieuws 26 september 2022

Milieudefensie: Klimaat moet kernpunt in accountantscontrole zijn

Niet alleen grote vervuilende bedrijven dragen verantwoordelijkheid voor het tegengaan van klimaatverandering, maar ook hun accountants, vindt Milieudefensie. "Accountants moeten gevaarlijke klimaatverandering aanmerken als kernpunt in de controle van de jaarrekening", stelt directeur Donald Pols.

De organisatie heeft de big four (KPMG, Deloitte, PwC en EY) aangeschreven om ze daarop te wijzen.  De vier grootste accountantskantoren controleren de boeken van 29 in Nederland gevestigde bedrijven die sterk bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen. Onder deze bedrijven zijn ING, Ahold, Schiphol, BAM en Unilever.

Behalve op het maatschappelijk belang, wijst Milieudefensie er in de brief op dat bedrijven door klimaatverandering "met legio financiële risico's worden geconfronteerd die per definitie van materieel belang zijn indien die bedrijven niet handelen in lijn met de Parijsdoelstelling". Ze komen in problemen als ze niet hun bijdrage leveren aan het wereldwijde klimaatdoel om de opwarming onder de anderhalve graad te houden.

De rechtbank in Den Haag stelde vorig jaar mei Milieudefensie in het gelijk en veroordeelde Shell tot het verlagen van de uitstoot die het olieconcern veroorzaakt. In 2030 moet die met 45 procent zijn verminderd; een resultaatverplichting voor Shell. Bovendien legde de rechter aan Shell een "zwaarwegende inspanningsverplichting" op richting de uitstoot van leveranciers én eindgebruikers.

Voorbeeld EY bij Shell volgen

In het geval van Shell is Milieudefensie te spreken over het werk van accountant EY. Die gaf het goede voorbeeld door de financiële informatie van het olieconcern over de gevolgen van klimaatverandering als key audit matter te benoemen. "Deze accountant heeft een belangrijk signaal afgegeven; het is nu tijd dat vakgenoten gaan volgen", aldus Milieudefensie-directeur Pols. "De accountants van de grote vervuilers moeten de effecten en risico's van klimaatverandering op de financiële positie van deze bedrijven als een vast controlepunt gebruiken bij het opstellen van het jaarverslag; dit geldt ook voor de adequaatheid en controleerbaarheid van hun klimaatbeleid."

Volgens de milieuorganisatie moeten de accountantskantoren inzicht krijgen in de manier waarop gevaarlijke klimaatverandering een risico vormt voor de bedrijven. Ook moeten zij alert zijn op greenwashing in de jaarverslagen, als het gaat om de eigen bijdrage van bedrijven aan het klimaatprobleem en de oplossing ervan.

"De klimaatregelgeving is aan snelle verandering onderhevig en van de accountant wordt verwacht dat deze de ondernemingen controleert en daarop voorbereidt. Hij hoort dit te doen door onder andere de bedrijven daarover te informeren, en zo nodig te waarschuwen, indien zij niet aan de regelgeving (zullen gaan) voldoen", aldus Milieudefensie.

Klimaatbeoordeling

Volgens directeur Pols is een goedkeurende controleverklaring zonder expliciete klimaatbeoordeling "in de huidige klimaatcrisis niet compleet, niet transparant" en kan deze zelfs investeerders, aandeelhouders en het algemeen publiek benadelen. Onafhankelijke accountantscontrole moet juist deze belangen dienen, meent Pols.

Milieudefensie haalt in de brief de wereldwijde trend van klimaatzaken aan tegen partijen die directe of indirecte controle hebben over een grote hoeveelheid CO2-uitstoot, zoals staten en publieke en private systeemspelers. Maar ook tegen partijen die een verantwoordelijkheid hebben om die controlemacht aan te wenden, om zo klimaatverandering te voorkomen. Daarmee worden niet alleen de grootvervuilers en financiële instellingen bedoeld, maar ook de accountantskantoren, zo stelt de milieuorganisatie.

"De controlerend accountants van deze bedrijven zijn verplicht om te garanderen dat informatie die door de jaarrekening naar buiten komt naar hun onafhankelijk en objectief inzicht een getrouw beeld geeft van de financiële positie van deze bedrijven", aldus Pols. "Het voldoen aan klimaatverplichtingen maakt dit een onderwerp dat in de kern van de financiële verslaglegging en risicobeoordeling van systeemspelers in klimaatverandering thuishoort. Het moet daarmee onderdeel zijn van elke accountantscontrole bij deze grote vervuilers en systeemspelers om tot een getrouw beeld van de financiële positie te kunnen komen waar derden op kunnen vertrouwen."

Grote gevolgen

Milieudefensie wijst er in de brief op dat bedrijven door klimaatverandering én regelgeving mogelijk versneld bepaalde bezittingen moeten afschrijven. Daarnaast zou het kunnen dat door toenemend bewustzijn over de grote gevolgen van klimaatverandering "de vraag naar producten en diensten van de ondernemingen waarvan u de jaarrekening controleert zal gaan afnemen", waarschuwt de organisatie. "Hoe langer deze bedrijven stil blijven zitten, hoe groter de mogelijke effecten zijn."

Volgens de milieuorganisatie is er "een belangrijke rol weggelegd voor accountantskantoren zoals het uwe om bij iedereen het besef te laten doordringen dat klimaatactie noodzakelijk is voor de lange termijn waardecreatie van bedrijven en de samenleving als geheel". De wijze waarop de kantoren invulling geven aan hun verplichtingen als controlerend accountant "zullen cruciaal zijn voor dat besef".

Milieudefensie geeft aan met de grote kantoren in gesprek te willen gaan over "het pad dat u kiest om te beoordelen of uw cliënten 'Paris proof' worden en over hoe we elkaar tot dienst zouden kunnen zijn bij het adresseren van deze grote maatschappelijke en economische opgave".

• Brief Milieudefensie aan accountantskantoren over 'Klimaatverplichtingen en -risico's van ondernemingen die u controleert'