Nieuws 26 juli 2022

Tuchtrechter scherpt normen voor onderzoek door advocaten aan

De Raad van Discipline, de tuchtrechter voor de advocatuur, vindt onafhankelijk feitenonderzoek door advocaten niet te combineren met een partijdige rol als advocaat. Dat blijkt uit een uitspraak van de raad in een zaak tegen twee advocaten van Nauta Dutilh.

De Raad van Discipline noemt het combineren van beide rollen "onverenigbaar", aldus het FD, dat spreekt van een "baanbrekende uitspraak". De jurisprudentie is volgens de krant "een streep door de rekening van grote Zuidaskantoren zoals NautaDutilh, De Brauw Blackstone Westbroek en Van Doorne".

Zulke grote advocatenkantoren worden regelmatig door bedrijven ingehuurd voor 'onafhankelijk extern onderzoek' naar mogelijke misstanden op de werkvloer. Maar in veel gevallen verlenen die kantoren ook al juridische bijstand aan dezelfde opdrachtgever. Volgens de tuchtrechter kwalificeert feitenonderzoek door advocaten in zulke situaties niet als onafhankelijk.

Het FD noemt als “bekende voorbeelden van controversiële onderzoeken” een steekpenningenzaak bij SBM Offshore, fraude bij bedrijven van Centric-eigenaar Gerard Sanderink, de misbruikzaak bij The Voice en de eerdere ontslagzaak bij de NBA.

Onderscheid maken

De tuchtrechter scherpt vooral de normen voor de advocatuur aan, blijkt uit de beslissing van de Raad van Discipline. De raad maakt onderscheid tussen rapporten voor intern of voor extern gebruik. Als opdrachtgevers rapporten delen met bijvoorbeeld toezichthouders of justitie, moeten zwaardere "zorgvuldigheidverplichtingen" worden gehanteerd dan alleen bij onderzoek voor intern gebruik.

De raad noemt de rol van onafhankelijk advocaat-onderzoeker "eenvoudigweg niet verenigbaar" met de rol van partijdig advocaat bij wie de belangen van de cliënt voorop staan, zo schrijft het FD. Omdat beide advocaten volgens de tuchtraad first offenders zijn, blijft het bij een waarschuwing.

Baker Tilly

De uitspraak van de Raad van Discipline draait om een zaak van de Amsterdamse deken tegen twee advocaten van NautaDutilh, die op verzoek van Baker Tilly onderzoek deden naar de 'Cyprusconstructie', die het kantoor eerder opzette voor behangondernemer Coen Klawer.

Baker Tilly en Klawer liggen al sinds 2014 met elkaar in de clinch over deze fiscale constructie. De advocaten van NautaDutilh stelden na onderzoek dat niet het accountantskantoor, maar ondernemer Klawer zelf de bedenker van de trustconstructie zou zijn. Het gerechtshof in Den Bosch noemde de fiscale constructie in januari van dit jaar “ontoelaatbaar”.

Steken laten vallen

Volgens de Raad van Discipline lieten de advocaten van NautaDutilh steken vallen bij hoor en wederhoor, was er geen duidelijk onderzoeksprotocol en werden niet alle relevante feiten in hun rapport meegenomen. Dat rapport, dat is gedeeld met de AFM en het Openbaar Ministerie, kan volgens de tuchtraad "aanleiding geven voor misverstanden".

NautaDutilh wil tegenover het FD niet nader ingaan op vragen over de uitspraak. Behangondernemer Klawer wil een deel van zijn schade proberen te verhalen bij het advocatenkantoor.

Het doen van onafhankelijk onderzoek is ook al jaren onderwerp van discussie tussen advocaten en (forensisch) accountants.

• FD: 'Tuchtrechter legt advocaten met lucratieve onderzoekspraktijk aan banden'