Nieuws 10 juni 2022

'Vertrouwelijke relatie met cliënt is goed voor controle'

"Heb oprechte belangstelling voor de persoon achter de cliënt." Dat stelde hoogleraar Niels van Nieuw Amerongen, tijdens zijn oratie op 9 juni aan Nyenrode Business Universiteit.

Van Nieuw Amerongen vervult aan Nyenrode de leerstoel 'Kreston Netherlands MKB Accountancy'. Hij roept niet alleen accountants, maar ook cliënten op om te investeren in de relatie. "Beide partijen worden daar beter van."

Soms komen accountants tijdens hun controlewerk bij de cliënt de 'controlekamer' niet uit. In andere gevallen gaan ze juist met veel medewerkers in gesprek. Van Nieuw Amerongen heeft in eerder onderzoek binnen het mkb aangetoond dat naarmate accountants meer betrokken zijn en er een vertrouwelijke relatie groeit met de cliënt, meer toegevoegde waarde van de controle wordt ervaren. Ook is uit eerder onderzoek bekend dat er een relatie bestaat tussen 'toegevoegde waarde' en 'controlekwaliteit'. Zeker als de accountant ook adviesdiensten levert en meedenkt over de strategie van het bedrijf.

"Hoe meer vertrouwen er is, hoe opener de cliënt wordt", aldus de hoogleraar. "Relevante informatie wordt sneller gedeeld, waardoor de accountant sneller en beter kan beoordelen of de cijfers afwijken van andere jaren en wat hiervoor de verklaring is. Dat scheelt tijd en geld, waar ook de cliënt bij gebaat is. Gezamenlijk optrekken levert dus een win-win op."   

Sociologie

Van Nieuw Amerongen wil deze relationele benadering verder onderzoeken en stelt deze boven de sinds tijden gangbare agency-benadering. De relationele benadering is gebaseerd op theorieën en principes uit de sociologie.

Ook wetenschapper Robert Knechel, onder meer actief voor de Foundation for Auditing Research (FAR), betoogt dat meer samenwerking de onafhankelijkheid juist ten goede komt. Dat inspireerde Van Nieuw Amerongen om meer concepten uit de wetenschapsdiscipline van de sociologie (wat gebeurt er in de interactie tussen accountant en cliënt) te gaan verkennen in de accountancy.

Persoon achter de cliënt

Van Nieuw Amerongen focust zich met name op wederkerigheid, houvast bij conflicten en het elkaar beter leren kennen. Hij wil meer kijken naar de persoon áchter de organisatie, áchter de cliënt. "Wat drijft iemand? Wat wil hij of zij bereiken met de onderneming? Hoe beter je iemands nieren proeft, hoe beter je iemands behoeften kent en je werk ook tevredenheid oplevert. Cliënttevredenheid is een indicator van controlekwaliteit."

Volgens de hoogleraar kan een betere relatie tegen een stootje, waardoor discussies niet vermeden worden en ook constructief gevoerd worden. Accountants die een relationele benadering hanteren, kunnen mogelijk ook beter inschatten in hoeverre iemand integer is. "Een cliënt die zich in de ziel wil laten kijken, heeft niets te verbergen en heeft daarom naar verwachting een lager integriteitsrisicoprofiel."

Neem de tijd

Tijdens zijn inaugurale rede stelde Van Nieuw Amerongen dat het prima is om in het begin van de samenwerking "de kat uit de boom te kijken". In zijn optiek is het normaal dat de controlekwaliteit in het eerste jaar niet meteen heel goed is en moet die net als een relatie groeien. "Elkaar leren kennen kost nu eenmaal tijd. Neem de tijd om oprechte belangstelling te tonen in de persoon achter je cliënt, want daar word je niet alleen een betere accountant van, het levert ook een tevreden cliënt op."

• 'Reflecties op de mkb-accountant', oratie prof.dr. Niels van Nieuw Amerongen, Nyenrode University.