Nieuws 03 oktober 2022

Splitsing EY is geen keuze voor audit only

Het besluit van de internationale EY-top om de organisatie te splitsen, betekent geen keuze voor een audit only-praktijk. EY gelooft "pertinent niet in audit only". De nieuwe tak waar assurance deel van uitmaakt, blijft een multidisciplinaire organisatie en behoudt de naam EY.

Marc Schweppe

In een global statement maakte de internationale EY-organisatie begin september bekend verder te gaan met de plannen voor een splitsing in twee multidisciplinaire organisaties. Dat bericht viel vrijwel samen met het verschijnen van het magazine Accountant, waarin NBA-voorzitter Kris Douma stelde dat audit only niet de juiste weg is.

In een gesprek met Douma geeft Patrick Gabriëls, managing partner Assurance en bestuurslid van EY Nederland, een nadere toelichting op de plannen. Daaruit blijkt dat EY zeker niet kiest voor een audit only-organisatie. "Wij zijn het helemaal eens met de visie van de NBA en geloven ook pertinent niet in audit only", aldus Gabriëls. De beroepsgroep staat achter de conclusies van SEO-onderzoek in opdracht van de kwartiermakers naar de audit only-variant "en EY sluit zich daar volledig bij aan", benadrukt hij.

Leentjebuur

De timing van de column was ongelukkig, erkent Douma, maar de berichtgeving over EY leek vooral over financiële belangen te gaan, terwijl het zou moeten gaan over de kwaliteit van de audit. "De kritiek die je dan in de media leest was wel begrijpelijk, als dat het enige verhaal zou zijn geweest." Gezien de toenemende complexiteit van grote auditopdrachten wordt het alleen maar logischer om bredere expertise vanuit een adviespraktijk in huis beschikbaar te houden, aldus de NBA-voorzitter. "De accountant zet een handtekening namens een heel team, waarin ook experts zitten waarvan de accountant misschien niet in detail weet wat die precies hebben bijgedragen aan de audit." Het betekent dat je als accountant "leentjebuur" speelt bij de adviespraktijk. "De uitdaging is om dat op een goede manier vorm te geven."

"Uitgangspunt bij de splitsing is vanaf het begin geweest om tot twee sterke multidisciplinaire firma's te komen", legt Gabriëls uit. "We hebben nooit gezegd dat één daarvan een audit only-firma wordt." Elke drie tot vijf jaar wordt op het niveau van het global leadership van EY bezien of de structuur nog fit for purpose is. "We zien steeds meer dat het bedrijf twee richtingen op gaat. Aan de consultancy kant is dat bijvoorbeeld in de richting van grote transformatieprojecten, zoals IT-transformaties, naast langlopende adviesrelaties. Daarbij zitten ook lange termijn managed services contracten, waarin delen van een organisatie overgenomen worden door EY. Dat vraagt om diepgaande relaties met technology partners, zoals Google, Amazon, Facebook en SalesForce. Maar daar zijn we ook auditor van, dus daar kunnen we nu geen allianties mee sluiten en samen de markt opgaan. Het is geen acute noodzaak om te splitsen, maar op deze manier creëren we wel twee toekomstbestendige organisaties."

Cfo-agenda en trust

Daarnaast spreken klanten zich vaker uit richting regelgevers over het hebben van voldoende keus voor het laten verrichten van de audit. Als in de top van de auditmarkt partijen afvallen door langjarige adviesopdrachten, wordt de keus nog kleiner. "Dat leek eerder bijvoorbeeld de reden voor het terugtrekken van Deloitte als nieuwe accountant van ASML", stelt Douma.

EY zet daarom naast consultancy een aparte, zelfstandige tak op, gericht op "de cfo-agenda en trust", aldus Gabriëls. Dat betekent naast audit ook advisory en fiscale dienstverlening. "Wij vinden dat audit altijd een van de prioriteiten moet zijn en niet door sterkere groei van de andere onderdelen relatief gezien een te klein deel van het totaal wordt. Want als audit nog maar voor een klein deel aan de omzet bijdraagt, hoe kun je dan met droge ogen naar de buitenwereld zeggen dat je dat nog steeds ziet als kernactiviteit van het bedrijf?"

Ingrijpen vanuit toezichthouders is lastig, ook vanwege de wereldwijde schaal, weet Gabriëls, "maar ik denk dat wij zelf de verantwoordelijkheid hebben om regelmatig te bezien of audit nog de aandacht heeft die het verdient". Als audit een te klein deel van het totaal uitmaakt, is denkbaar dat toezichthouders zorgen krijgen over mogelijk verkeerde prikkels. Ook vanuit stakeholders wordt gevraagd om zwaar in te zetten op controlekwaliteit. "Wij zijn het type bedrijf waarin daarover juist geen discussie mag ontstaan."

Ontwikkeling

Het verwijt richting EY dat de organisatie, altijd warm voorstander van het multidisciplinaire model, een draai heeft gemaakt, is volgens Gabriëls misplaatst. "Splitsen betekent niet dat we voor de audit afscheid nemen van specialisten en daarmee van alle adviesdiensten. Die zijn keihard nodig voor controles die in complexiteit alleen maar toenemen. Maar de big four heeft de afgelopen tien tot vijftien jaar ook een ontwikkeling doorgemaakt, waardoor een groter deel van de consultancy steeds verder komt af te staan van die cfo-agenda en trust." Een deel van de IT-consultancy is heel relevant voor de controle, zoals IT-audit, maar voor de strategietak ligt dat anders, stelt hij. "En ja, we hebben valuators nodig, maar een grote M&A-praktijk is niet nodig voor de audit."

Douma snapt de redenering van EY. "Als je dat soort meerjarige managed services contracten doet, ben je dus voor die onderneming jarenlang niet in de markt voor assurancediensten. Dan wordt de keus voor opdrachtgevers wel erg beperkt, bijvoorbeeld in een situatie zoals in Nederland, waarin er nog maar zes oob-kantoren zijn. Als je vasthoudt aan het uitgangspunt van geen adviesdiensten bij een auditcliënt, zul je dus oplossingen moeten bedenken om te zorgen dat er wel voldoende keus is." Hij denkt daarbij ook aan de komende aanwijsbevoegdheid van de NBA. "Ik geef het je te doen als wij straks die aanwijsbevoegdheid krijgen en er eigenlijk maar één of helemaal geen optie is."

Nieuwe 'assurancetak' behoudt naam EY

De nieuwe organisatie waarvan assurance deel uitmaakt, behoudt in de toekomst de naam EY, verklapt Gabriëls. Binnen EY moet nog over de details van de twee nieuwe, multidisciplinaire organisaties worden gecommuniceerd. "Duidelijk is wel dat het nieuwe EY verder gaat als een wereldwijd netwerk van onafhankelijke lidfirma's, die kunnen gebruikmaken van wereldwijd opererende teams met expertise op het gebied van audit, accounting, finance, regulatory, ESG, forensics, bedrijfswaardering en IT technology", legt hij uit. "Je hebt die experts intern nodig, omdat dat audits beter maakt en je ook niet van auditors kunt verlangen dat je al die expertise in één persoon stopt."

"Belangrijk is daarnaast dat die experts zelf zichtbaar in de markt aanwezig zijn, concurreren met andere partijen en zich kunnen ontwikkelen. Inhuren is een minder goede optie", meent Gabriëls, "want dan zitten de experts minder dicht op de controlepraktijk en bovendien is beschikbaarheid cruciaal. De audit moet bij veel van onze klanten nu eenmaal op een bepaalde datum gereed zijn, want die deadlines zijn redelijk strikt".

De nieuwe EY-organisatie is straks naar verwachting goed voor een omzet van zo’n twintig miljard dollar, waar de huidige gecombineerde organisatie circa 45 miljard dollar omzet maakt. "Wereldwijd is dat dus een heel serieuze organisatie, waarvan de audit bij de start zo'n zestig tot zeventig procent van de omzet uitmaakt", aldus Gabriëls.

De finale besluitvorming binnen EY is nog afhankelijk van de stemming door de 13.000 partners wereldwijd en de eigen medewerkers moeten deels nog horen waar ze naartoe zullen gaan. Zeker is dat de veertien grootste memberfirms, samen goed voor zo’n tachtig procent van de wereldwijde omzet, al positief hebben gereageerd op de plannen. Ook het bestuur van EY Nederland staat achter de strategische keuze.

Vijver groter maken

NBA-voorzitter Douma is blij met de uitleg en het idee dat EY ook na de splitsing vasthoudt aan een multidisciplinaire organisatie. "We blijven gezamenlijk op de koers zitten dat audit only niet de bedoeling is." Gabriëls bevestigt dat: "Audit only gaat ook in de toekomst niet gebeuren." Douma: "Het is eerder nodig na te denken over de consequenties van het feit dat we voor een kwalitatief goede audit niet alleen afhankelijk zijn van goede beroepsbeoefening, maar ook van brede expertise in het controleteam en een accountantsorganisatie waarin het publiek belang leidend is."

Het accountantsberoep wordt nu nog vooral geassocieerd met het controleren van cijfers uit het verleden, maar het vak schuift steeds meer richting het breder verlenen van assurance, ook op zaken als de effectiviteit van IT-systemen of de opzet van internal control frameworks. En bij ESG gaat het nu nog vooral om klimaat, maar ook de S (social) en G (governance) worden steeds belangrijker, aldus Gabriëls.

Zorgpunt is daarbij wel de capaciteit. Zo neemt de aanwas vanuit de post-doctorale opleiding iets af, terwijl die eigenlijk "extreem" zou moeten toenemen. "We moeten samen de vijver groter maken", stelt hij. De aantrekkelijkheid van het beroep heeft een boost nodig, zeker gezien die verbreding van het vakgebied.

Frontrunner

Of ook de andere big four-organisaties zullen kiezen voor een splitsing van hun activiteiten, kan Gabriëls niet voorspellen. "Wij staan achter onze eigen evaluatie. Het kernwoord daarbij is focus en volgens mij is dat nog nooit slecht geweest voor een bedrijf. We denken dat we hiermee echt een stap zetten in de goede richting. Het is aan anderen hoe zij zelf hun evaluatie maken."

Hij is er trots op dat EY vanuit het beroep nu eens niet reageert op druk van buiten, maar zelf het initiatief neemt. "Dat we als EY bij zo’n fundamenteel onderdeel van de business de frontrunner zijn, daar word ik wel heel blij van."