Nieuws 27 september 2021

Kosten accountantstoezicht stijgen naar ruim vijf miljoen in 2024

De kosten van het toezicht op het accountantsberoep door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) lopen de komende jaren op van circa anderhalf miljoen euro dit jaar tot ruim vijf miljoen in 2024.

Dat blijkt uit een wijziging van het Besluit bekostiging financieel toezicht (Bbft) 2019, onder meer in verband met uitbreiding van het accountantstoezicht door de AFM. Minister Hoekstra van Financiën heeft daarover een brief aan de Tweede Kamer gezonden.
Het besluit regelt ook een wijziging in de doorberekening van toezichtkosten voor betaalinstellingen met een vergunning in een andere lidstaat, die in Nederland actief zijn. Het aandeel van de kosten voor het toezicht op het accountantsberoep groeit binnen de AFM naar bijna vijftien procent van het totaal van de verschillende toezichtcategorieën.

Groeipad

Ook het toezicht op de wettelijke controle van niet-oob-organisaties komt straks bij de AFM te liggen, in lijn met het advies van de Commissie toekomst accountancysector (Cta). Tot nu toe lag dat toezicht bij de SRA en de NBA, op basis van convenanten met de AFM. "Met deze overheveling van het toezicht van de brancheorganisaties naar de AFM wordt ingezet op een meer eenvormig en sterker toezicht op de kwaliteit van controles door accountantsorganisaties", schrijft minister Hoekstra, die 2021 aanduidt als een overgangsjaar, "waarin de AFM voorbereidingen treft voor het uitvoeren van de nieuwe toezichttaken".

Per 1 januari 2022 neemt de AFM het toezicht op de niet-oob-accountantsorganisaties over. In de wijziging van het bekostigingsbesluit wordt gesproken over een "groeipad" voor de overheveling van het toezicht. "Met deze overheveling zijn extra kosten voor het toezicht van de AFM gemoeid, die overeenkomstig de bekostigingssystematiek aan de daarbij betrokken onder toezicht staande instellingen moeten worden toegerekend."

SRA bezorgd

Het besluit is in juni van dit jaar ter consultatie voorgelegd. Vanuit het accountantsberoep is daarop alleen gereageerd door de SRA, die haar zorg uitspreekt over de kostenstijging en daarvan ook een verduidelijking wil. "De SRA vreest dat als gevolg van deze, in haar ogen disproportionele, kostenstijging kleinere accountancykantoren de markt zullen verlaten en mkb-organisaties meer voor de wettelijke controle moeten gaan betalen", aldus het besluit.
De SRA wijst er op dat de AFM geen ervaring heeft met het toezicht op het niet-oob-segment van de accountantskantoren en vraagt zich af of de overgang dus wel bijdraagt aan het "duurzaam verhogen" van de kwaliteit van de wettelijke controle.

Het besluit verwijst ter motivatie naar de adviezen van de Cta, die de huidige opzet van het toezicht met convenanten "ondoorzichtig en complex" noemde. Ook de Monitoringcommissie Accountancy (MCA) pleitte eerder voor overgang van het toezicht naar de AFM. "Het kabinet deelt de analyse van de Cta en MCA op dit punt en meent dat het toezicht inderdaad eenvoudiger en transparanter moet. Als zodanig wordt de overdracht van de feitelijke toezichtstaak en de kosten die daar redelijkerwijs uit volgen doelmatig geacht", aldus het besluit.

Kostenstijging

Het kabinet noemt de kostenstijging voor het toezicht "proportioneel", omdat de AFM het toezicht op circa 270 extra accountantsorganisaties moet gaan uitvoeren. "De verwachting is dat de sector deze stijging van de toezichtkosten kan dragen." Het tarief dat de accountantsorganisaties aan de AFM moeten betalen is afhankelijk van de omzet uit wettelijke controles en de kostenstijging blijft volgens het kabinet "te overzien". Omdat de kosten proportioneel worden toegerekend, wordt het leeuwendeel ervan door de oob-vergunninghouders gedragen, die ook veel niet-oob-organisaties controleren.

"De NBA begrijpt dat een en ander ingrijpend kan zijn voor niet-oob-kantoren", stelt NBA-directeur Berry Wammes in een reactie. "De veranderingen in het toezicht moeten worden gezien in de context van het hele pakket van wetswijzigingen en de daarmee gemoeide lastenverzwaring. Daarom heeft de NBA bij de minister onder meer gepleit voor een gefaseerde invoering van de kwaliteitsindicatoren."

Als NBA en SRA na de overheveling van het toezicht "geen kosten meer in rekening brengen voor taken die vanaf dat moment door de AFM worden verricht", kan de kostenstijging lager uitvallen, schrijft het kabinet. "Desondanks blijft de stijging van de totale toezichtkosten voor de accountancysector een fors bedrag. Met de AFM is dan ook afgesproken om de kosten goed te monitoren." Het bedrag van 5,1 miljoen euro voor het accountantstoezicht in 2024, is wat het kabinet betreft dan ook "uitdrukkelijk een maximum".

• Wijziging Bbft 2019 in verband met aanpassingen per 2022