Nieuws 29 juli 2021

VEB: 'Voorgestelde AQI's zijn onvoldoende voor beleggers'

De voorgestelde audit quality indicators (AQI's) zijn volgens de VEB onvoldoende geschikt voor beleggers en geven geen adequate reflectie van de kwaliteit van de accountantscontrole.

Dat schrijft de VEB in haar reactie op de internetconsultatie Wet toekomst accountancysector. De VEB roept minister Wopke Hoekstra van Financiën op verder te gaan dan de tien AQI’s die hij nu voorstelt.

De voorgestelde AQI's hebben onder meer betrekking op medewerkersbetrokkenheid, innovatiebereidheid, het aantal uren dat de aftekenende accountants aan controles besteden en geconstateerde fouten in de jaarrekening. "De VEB betwijfelt of deze aspecten bijdragen aan het uiteindelijke doel van wat kwaliteitsindicatoren moeten doen; het concreet inzicht geven aan beleggers in de kwaliteit van de accountantscontrole. […] Geen van de AQI's geeft zekerheid dat de focus op kwaliteit, de rechte rug en het professioneel-kritisch vermogen van de accountant het zal winnen in de afweging tussen rendement en risico. De VEB vreest bovendien voor sturing van controles op AQI-uitkomsten", aldus de VEB.

Het wetsvoorstel is begin deze maand gepresenteerd. Partijen kunnen hier tot begin september op reageren. De VEB ondersteunt die plannen, maar hoopt wel dat ze als startpunt dienen voor een verdere verbeterslag, onder meer rond de AQI's.

Te abstract niveau

Volgens de VEB is een belangrijk nadeel van de voorgestelde indicatoren dat zij op een te abstract niveau mogen worden bijgehouden. Minister Hoekstra vraagt namelijk aan de sector om op die parameters te rapporteren op het niveau van de accountantsorganisatie, en niet per individueel bedrijf. Dat is volgens de VEB te generiek om gebruikers van een specifieke jaarrekening inzicht te geven in de kwaliteit van het door accountants afgeleverde werk.

Ook verwacht de VEB dat van de voorgestelde AQI’s onvoldoende stimulerende werking uitgaat richting accountantsorganisaties om te komen tot een betere controle. Voor gebruikers van de jaarrekeningen is het volgens de beleggerskoepel "veel relevanter dat accountants gaan rapporteren op het niveau van de onderneming (de controleclient)".

De VEB wijst erop dat volgens het wetsvoorstel bijvoorbeeld Deloitte, met AEX-bedrijven als IMCD, Heineken en Randstad als klant, niet voor iedere controleclient afzonderlijk een melding hoeft te maken als de accountant na een interne dossierreview ontdekt dat de jaarrekening fouten bevatte of er sprake was van fraude. VEB: "Dergelijke signalen of scores komen allemaal op één hoop, die van de accountantsorganisatie. Dat is een te hoog aggregatieniveau. Een betekenisvol inzicht in de kwaliteit van een individuele jaarrekening krijgen gebruikers zo niet."

Toetsing AFM

Ook wijst de VEB er in haar reactie op dat er al een goede indicatie van controlekwaliteit beschikbaar is. "De uitkomsten van de toetsing van controledossiers door toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) zijn daar de cruciale proxy voor. Uit die onderzoeken blijkt dat accountants nog te veel steken laten vallen. In de meest recente controle-cyclus concludeerde de AFM dat vier van de twaalf controles een onvoldoende kregen. Een kwalitatief goede controle is een resultaatsverplichting van de accountantsorganisatie en geen inspanningsverplichting per ingrediënt (de AQI)."

Aanwijzingsbevoegdheid

De VEB reageert ook op de discussie rondom de aanwijzingsbevoegdheid, waarbij beursondernemingen zonder accountant een boekencontroleur toegewezen zouden kunnen krijgen door de NBA. Op dit moment zitten twaalf bedrijven zonder accountant. De VEB zegt meer te zien in een tussenkomst door de AFM "in plaats van een niet-onafhankelijke partij als de NBA".

Toetsing kleinere kantoren

De VEB is ook kritisch op het verschuiven van het toezicht op de kleinere accountantskantoren van de NBA en de SRA naar de AFM. "De VEB begrijpt het onder verstevigd toezicht stellen van die kleinere accountantsorganisaties. Tegelijkertijd is een punt van zorg of de uitbreiding van toezichtactiviteiten van de AFM naar dit segment niet ten koste zal gaan van de urgente focus die nodig is op het maatschappelijk relevantere segment van grote kantoren. De aangelegenheden rond grote kantoren heeft grotere impact op financiële markten en de reputatie van de markt zal hier sneller in het geding zijn."

De VEB ondersteunt wel de versterking van het instrumentarium van de AFM om misstanden bij controles aan te pakken. "Dit geldt bijvoorbeeld voor het opleggen van boetes aan kantoren. De VEB heeft ook aandacht gevraagd voor het kunnen opleggen van boetes aan individuele accountants. Deze boetes kunnen dan worden opgelegd bij fundamentele tekortkomingen waar de accountant als individu een ernstig verwijt kan worden gemaakt."

• Volledige reactie VEB internetconsultatie Wet toekomst accountancysector
• Internetconsultatie Wet toekomst accountancysector
• Internetconsultatie 'Consultatiedocument ‘Audit Quality Indicators’ – Kwartiermakers Toekomst Accountancysector'