Nieuws 14 juli 2021

Timmermans wil forse uitbreiding EU-emissiehandelssysteem

De Europese Commissie wil dat de lucht- en scheepvaart, het wegtransport en de 'gebouwde omgeving' fors gaan bijdragen aan het terugdringen van de CO2-uitstoot in Europa. Om dat te bereiken wordt het Europese systeem voor emissiehandel (ETS) uitgebreid en verzwaard.

Dat voorstel is onderdeel van een megapakket aan maatregelen in de strijd tegen klimaatverandering, die vicevoorzitter Frans Timmermans van de Europese Commissie woensdag in Brussel heeft gepresenteerd. Met het enorme pakket wetsvoorstellen, Fit voor 55 genoemd, moet in 2030 een vermindering van 55 procent van de CO2-uitstoot in de EU worden behaald ten opzichte van 1990.

Het ETS werd in 2005 ingevoerd en heeft sindsdien, volgens de commissie, gezorgd voor een vermindering van schadelijke emissies door energie-intensieve industrieën en energiebedrijven met 42,6 procent. Dat is niet genoeg om in 2030 de afgesproken 55 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 in de EU te halen. Volgens Timmermans neemt de uitstoot van broeikasgassen in het transport zelfs toe en moet die sector dus worden aangepakt. "We kiezen voor het ETS omdat je dan de leveranciers belast, de Shells en Totals van deze wereld". Ook andere sectoren die nu zijn vrijgesteld van CO2-rechten, zoals de cementindustrie, moeten eraan geloven.

De commerciële luchtvaart binnen de EU valt al onder het ETS maar profiteert nu van veel vrijstellingen die tot 2025 vastliggen. Daar wordt geleidelijk een einde aan gemaakt. De commissie stelt voor om de toegestane uitstoot voor de sectoren die onder dit bestaande emissiehandelssyteem vallen met 61 procent ten opzichte van 2005 te verminderen. Daarvoor is het nodig om vanaf 2026 jaarlijks 4,2 procent minder uitstoot toe te staan tegen nu nog jaarlijks 2,2 procent.

De scheepvaart zal worden ondergebracht in het bestaande ETS. Het gaat om grotere schepen die varen binnen de Europese Economische Ruimte (EU plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) en het systeem gaat ook gelden voor 50 procent van het transport naar en van de EU naar elders.

Voor het wegtransport en de energiebedrijven die de gebouwen verwarmen en verkoelen moet een aparte CO2-markt worden opgezet, vanaf 2026. Het uitgangspunt hierbij is dat niet de eigenaars van (vracht)wagens en huizen direct in hun portemonnee worden geraakt, maar de leveranciers van energie. Het is nog ongewis of en hoeveel die de kosten zullen doorberekenen aan de consument.

Het ETS werkt ongeveer als volgt. Jaarlijks wordt de maximumuitstoot van broeikasgassen voor de deelnemers vastgelegd. Bedrijven moeten het recht om een ton CO2 uit te stoten kopen. Wanneer een bedrijf meer uitstoot dan het rechten heeft, moet het rechten bijkopen maar als het minder is kunnen die worden verkocht.

De commissie wil ook een CO2-heffing 'aan de grens' gaan invoeren voor ondernemingen die producten uit landen met minder strenge milieu-eisen inkopen. In 2026 zal dat instrument worden geëvalueerd. Sectoren die nu gratis emissierechten hebben maar worden beschermd door deze nieuwe heffing raken hun vrijstellingen kwijt.

Vanaf 2035 alleen nog nieuwe stekkerauto

Benzine- en dieselauto's verdwijnen binnen vijftien jaar uit de Europese showrooms, als het aan de Europese Commissie ligt. De stappen om het aandeel van nieuwe brandstofauto's dat op de markt komt terug te brengen worden groter. De nieuwe auto's die in 2030 aan de man worden gebracht mogen nog maar 45 procent van de CO2 uitstoten van die van dit jaar, waar dat nu nog 62,5 procent is. Nog eens vijf jaar later mag er helemaal geen nieuwe brandstofauto meer worden verkocht.

Fonds voor consumenten en kleine bedrijven

Om de pijn van de ingrijpende maatregelen uit het pakket voor consumenten en kleine bedrijven te verlichten zal een nieuw Europees fonds worden opgericht. Het 'sociale klimaatactiefonds' wordt tussen 2025 en 2032 gevuld met 72,2 miljard via opbrengsten van de handel in CO2-uitstootrechten. De lidstaten moeten het bedrag verdubbelen tot 144,4 miljard, stelt de Europese Commissie voor.

Het geld is bestemd om burger en kleine ondernemers te compenseren voor de gevolgen van de maatregelen, die naar verwachting tot duurdere benzine en hogere energierekeningen leiden. Het fonds kan worden aangesproken om huizen te renoveren en zo energie-efficiënt te maken. Ook is er geld om 'energie-armoede' te bestrijden bij burgers die hun rekening niet kunnen betalen. Het fonds kan eveneens dienen om de aankoop van een elektrische auto mogelijk te maken.

Bron: ANP/Accountant