Nieuws 12 juli 2021

Kwartiermakers: 'Oproep tot rust miskent maatschappelijke verwachting'

Een oproep om de accountantssector even rust te gunnen, zoals vertrekkend EY-bestuurder Coen Boogaart recent deed, "miskent de maatschappelijke verwachting die er leeft". Dat stellen kwartiermakers Marlies de Vries en Chris Fonteijn in hun halfjaarlijkse rapportage.

"In onze voortgangsrapportage stellen wij vast dat de 'tone at the top' over het algemeen goed is, waarmee wij onder andere bedoelen dat de bestuurders van de accountantsorganisaties de juiste richting op willen, cultuur- en kwaliteitsverbetering nastreven en over een voldoende afgestelde maatschappelijke antenne beschikken", zo schrijven beide kwartiermakers in hun toelichting bij de rapportage op LinkedIn. Volgens De Vries en Fonteijn geeft de berichtgeving over het gunnen van rust aan de sector "echter te denken".

Het beroep zit nog volop in een fase van kwaliteitsverbetering, zo betogen de kwartiermakers, die benadrukken te zijn aangesteld om de maatregelen, inclusief cultuurverandering, te ondersteunen en toe te zien op de uitvoering. "De maatschappij verwacht urgentie en geen rust. De 'tone at the top' is daarbij essentieel en suggereert in bovengenoemd voorbeeld ook richting jonge beroepsbeoefenaren dat bemoeienis van buiten niet meer nodig is. En dat is een misverstand", aldus De Vries en Fonteijn. "Daarvoor zijn het beroep en haar rol in de maatschappij te belangrijk."

Gedrag

Op basis van alle gesprekken met de sector is de waarneming van de twee "niet wezenlijk veranderd" in de afgelopen maanden, zowel ten aanzien van de inhoud als het tempo van de kwaliteitsverbetering. "Het gaat in onze ogen nog niet snel genoeg, dezelfde thema’s blijven de kop opsteken."

Als het gaat om gedragsverandering zijn alleen "goedbedoelde initiatieven" niet genoeg, aldus de kwartiermakers. "Zonder op de stoel van de gedragspsycholoog te willen gaan zitten zien wij dat thema's als tijdsdruk, budgetdruk, angst voor carrière, hiërarchie en gebrek aan tegenspraak de kop blijven opsteken."

Voor een deel speelt zich dat ook alleen in de hoofden van medewerkers af, erkennen de opstellers van de rapportage. Zo blijkt er in de praktijk soms meer ruimte voor kritische vragen of tegenspraak dan vooraf gedacht. Ook zijn er veel hoopvolle initiatieven, zoals bijvoorbeeld de reeks Busy Season Talks op Clubhouse dit voorjaar. Verder wordt de relatie tussen de sector en de AFM "gestaag effectiever". "Genoeg reden voor voorzichtig optimisme, maar geen aanleiding om het gaspedaal los te laten."

Olievlek

In de rapportage wordt verder verwezen naar het recent gepubliceerde consultatiedocument over de audit quality indicators (AQI’s), lopende externe onderzoeken naar structuurmodellen en het belang van de "blik van buiten" bij bestaande initiatieven van de NBA rondom fraude, (dis)continuïteit en innovatie. Voor dat laatste is inmiddels een expertgroep aan het werk gegaan.

Ten aanzien van de voortgang tonen beide kwartiermakers zich verheugd dat de minister vrijwel gelijktijdig met hun rapportage besloten heeft tot consultatie van de Wet toekomst accountancysector.

De Vries en Fonteijn vertrouwen erop dat de "juiste instelling" van veel accountants, samen met de lopende verbetertrajecten, onderzoeken en aangekondigde maatregelen, "uiteindelijk een olievlekwerking zal hebben naar de gehele sector".

• Tweede voortgangsrapportage Kwartiermakers toekomst accountancysector (LinkedIn)
• FD: 'Kwartiermakers hekelen trage verbeteringen accountants'