Nieuws 12 juli 2021

Hoekstra wil voor meer accountantskantoren een verplichte rvc

Hoewel het accountancydossier controversieel is en het kabinet demissionair, heeft minister Hoekstra van Financiën toch alvast een voorstel voor de Wet toekomst accountancysector ter consultatie gepubliceerd. Belangrijk hierin is onder meer een verplichting voor meer accountantskantoren om een raad van commissarissen in te stellen.

Op dit moment kennen de oob-accountantsorganisaties en enkele andere niet-oob-kantoren een raad van commissarissen, mede dankzij de maatregelen in het rapport In het publiek belang. In lijn met de aanbevelingen van de Commissie toekomst accountancysector (Cta) wil Hoekstra nu dat, naast de zes oob-accountantsorganisaties, nog eens “tien tot vijftien” andere grote accountantskantoren worden verplicht tot instelling van een rvc. Uitgangspunt daarbij is dat een rvc verplicht wordt voor kantoren met ten minste 150 wettelijke controles per boekjaar en een jaarlijkse omzet uit wettelijke controles van minimaal drie miljoen euro.

Dat blijkt uit het wetsvoorstel Wet toekomst accountancysector, dat op 9 juli ter consultatie is gepubliceerd. “Het verplichten tot en versterken van een onafhankelijk intern toezichthoudend orgaan, zoals een raad van commissarissen, moet beter evenwicht brengen in het commercieel belang van accountantsorganisaties enerzijds en het maatschappelijk belang van de kwaliteit van een wettelijke controle anderzijds”, aldus de minister.

De raad van commissarissen krijgt in het voorstel ook een zwaardere rol en meer bevoegdheden. De rvc krijgt onder meer zeggenschap bij het doen van grote investeringen, bij het beëindigen van de arbeidsovereenkomst van een “aanmerkelijk aantal” werknemers en rondom het aangaan of verbreken van duurzame samenwerkingsverbanden. Ook voorstellen voor winstuitkering aan de partners van een kantoor moeten eerst langs de rvc.

Aanwijzingsbevoegdheid

Ander punt in het wetsvoorstel is een bevoegdheid voor de NBA om aan oob’s een accountantsorganisatie toe te wijzen, als de te controleren organisatie er zelf niet in slaagt om een accountant te vinden. Dat vraagt van de betreffende oob wel “een onderbouwde weergave” van de reden waarom dat de controlecliënt eerder niet is gelukt. De NBA moet vervolgens binnen acht weken een besluit nemen over de aanvraag.

Ook de audit quality indicators (AQI’s) zijn onderdeel van het wetsvoorstel. De beide Kwartiermakers Marlies de Vries en Chris Fonteijn presenteerden recent al een eigen consultatiedocument, waarin tien indicatoren voor de controlekwaliteit worden benoemd. Volgens minister Hoekstra moet van het invoeren van de AQI’s “op zichzelf geen kwaliteitsverhogend effect” worden verwacht. “Maar data dragen wel bij aan het voeren van een goede discussie en het nemen van gefundeerde beslissingen.”

De NBA moet de kwaliteitsindicatoren periodiek evalueren en daarvan verslag doen aan de minister, die wil dat “maatschappelijke ontwikkelingen of nieuwe wetenschappelijke inzichten” worden meegewogen bij het vaststellen of beoordelen van controlekwaliteit. Dat moet de kwaliteit op langere termijn borgen. Accountantsorganisaties moeten bovendien aan de NBA rapporteren op basis van de kwaliteitsindicatoren.

Toezicht

In lijn met de eerdere voorstellen van de minister en het rapport van de Cta, moet de AFM in de toekomst ook in de praktijk toezicht gaan houden op niet-oob-accountantsorganisaties. In het wetsvoorstel wordt de huidige verplichting van de AFM om rekening te houden met de kwaliteitstoetsingen van onder andere de NBA en de SRA vervangen door “een mogelijkheid om met die toetsingen rekening te houden bij de uitvoering van het toezicht”.

Het wetsvoorstel bevat ook een versoepeling van de geheimhoudingsplicht, zodat kantoren eerder gebreken bij een wettelijke controle kunnen melden bij de AFM. Ook de Accountantskamer wordt in het voorstel genoemd. De tuchtrechter kan via “bijzondere voorwaarden” de beroepsuitoefening door “de accountant die niet aan bepaalde kwaliteitsstandaarden voldoet” op een “aanvaardbaar niveau” helpen brengen.

Consultatie

In de Memorie van toelichting bij het wetsvoorstel wordt ook uitgebreid ingegaan op de kosten die met de wetswijzigingen gemoeid zullen zijn. Volgens Hoekstra zullen de nieuwe maatregelen een accountantskantoor gemiddeld circa € 7.800 gaan kosten; de sector is aan de nieuwe wettelijke maatregel gezamenlijk ongeveer € 2,3 miljoen kwijt, waarbij wordt uitgegaan van 290 betrokken kantoren.

Het wetsvoorstel, voorzien van een Memorie van toelichting en een Integraal afwegingskader, ligt ter consultatie voor tot 4 september aanstaande. Het heeft gevolgen voor de Wet op het accountantsberoep, de Wet toezicht accountantsorganisaties en de Wet tuchtrechtspraak accountants.

Reacties worden gepubliceerd gedurende de loop van de consultatie, mits de indiener daarmee instemt. Invoering van de nieuwe wet is naar verwachting niet voor 2023.

• Internetconsultatie Wet toekomst accountancysector