Nieuws 24 maart 2021

AFM wil innovatie graag ruimte geven bij toezicht op accountants

"Kom maar op met die innovatie, de AFM staat er voor open!" De Autoriteit Financiële Markten wil graag bijdragen aan vernieuwing in het toezicht op accountantsorganisaties, als dat past binnen de bestaande wet- en regelgeving.

Dat stelde AFM-bestuurder Hanzo van Beusekom in de zesde editie van de Busy Season Talks op Clubhouse. Binnen de Innovation Hub van de AFM wordt gewerkt aan oplossingen die ruimte moeten bieden aan vernieuwing in de auditpraktijk.

Nu voelen rapporten van de AFM over de sector soms aan als "mosterd na de maaltijd", aldus Seren Güven (EY). Toetsingsresultaten worden pas gepubliceerd twee tot drie jaar na de controles waarop ze zijn gebaseerd. Dan hebben er al veranderingen plaatsgevonden in de branche. Van Beusekom vindt dat ook vervelend, maar AFM-onderzoek is met veel waarborgen omkleed en kost tijd. Het eerstvolgende rapport over de sector komt nog op een 'klassieke' manier tot stand, maar de AFM wil graag "aan allerlei knoppen draaien om het anders te doen".

Wat KPMG-bestuurder Marc Hogeboom betreft moeten kantoren zelf aan de bak met innovatie, bijvoorbeeld rondom data-analyse. Maar vernieuwing vraagt ook ruimte om fouten te maken. Vanuit de sector zijn er bij de AFM voorstellen neergelegd voor innovatie rondom het toezicht. Van Beusekom verwacht dat die "op de middellange termijn" effectief kunnen worden. Bij de huidige toetsingen zijn bewust dossiers getrokken die binnen de kantoren zijn gecontroleerd door het eigen systeem van kwaliteitsbeheersing. Als dat robuust genoeg blijkt, kan de AFM daar meer op leunen en zo "een volgende stap zetten". 

Omvang kantoren

Strengere regelgeving en toezicht maken het misschien lastiger om de "kwaliteitslat" te halen, erkent de AFM-bestuurder, maar er is zeker ook toekomst voor kleinere auditpraktijken. "De omvang maakt ons geen fluit uit." De suggestie om er als toezichthouder en getoetst kantoor eerst samen uit te komen, alvorens naar de buitenwereld te communiceren, ziet Van Beusekom als een afweging tussen toe- en afnemende meeropbrengsten. "Als je alleen maar praat en nooit bijt, wordt je rol als toezichthouder minder effectief." Bovendien maakt dat het traject tussen toetsen en publiceren nog langer. Tegelijk wordt er binnen de AFM zeker nagedacht over proportionaliteit.

In de optiek van Van Beusekom is het kompas van accountants in de afgelopen jaren merkbaar veranderd en meer gericht op het publiek belang. Ook zijn eigen beeld van het accountantsvak is bijgesteld, sinds hij intensief met het beroep te maken heeft. "Het is mooi om te zien hoeveel beoordelingsvermogen je nodig hebt en hoeveel afwegingen je moet maken." Hij ontmoet veel accountants "met echte passie voor het vak".

Brand bij de buren

Ook de AFM heeft oog voor spanningen en werkdruk in het beroep, als gevolg van hoge eisen aan compliance en dossiervorming. Juist daar schuilt de oplossing in innovatie, door te standaardiseren en digitaliseren, meent Van Beusekom. Hij ziet voor accountants daarnaast een "dijk van een uitdaging" voor de toekomst, rondom het geven van zekerheid bij niet-financiële informatie.

De Wirecard-affaire omschrijft de toezichthouder als "brand bij de buren", maar de AFM heeft wel een team geformeerd om de ontwikkelingen te volgen en er lessen uit te trekken, mede gezien de kritiek op de rol van de Duitse toezichthouder. De situatie in Nederland is anders, maar ook hier is het van belang te zorgen voor goede informatieuitwisseling en het tijdig oppikken van signalen. "Onderzoeken of er onder de rook ook vuur zit", aldus Van Beusekom.