Nieuws 28 oktober 2021

Voormalig assistent-accountant leverde 'doorstroomconstructies' vanuit Amsterdam

Tegen de eigenaar van een voormalig trustkantoor in Amsterdam is in hoger beroep 34 maanden cel en een beroepsverbod van vijf jaar geëist. Volgens het OM gaf Erwin de R. feitelijk leiding aan een criminele organisatie en maakte hij zich schuldig aan valsheid in geschrifte, witwassen en misleiding van de buitenlandse fiscus.

Lex van Almelo

De Rechtbank Amsterdam heeft De R. in 2018 tot drie jaar cel veroordeeld wegens valsheid in geschrifte, gewoontewitwassen en lidmaatschap van een criminele organisatie. De R. verdedigde zichzelf bij de rechtbank, omdat hij - naar eigen zeggen - moest kiezen tussen de kosten van de studie van zijn twee kinderen of die van een advocaat. Inmiddels zijn diens zoon en dochter afgestudeerd. De in Dubai woonachtige De R. wordt in hoger beroep bijgestaan door strafpleiter Willem Koops.

Winst afromen

De R. werkt tot 1991 als assistent-accountant bij Paardekooper & Hoffman, als hij besluit de trustsector te betreden. In 1992 begint hij met een Nederlandse geldschieter een trustkantoor in Amsterdam. Bij dat kantoor zet hij rond 1995 naast de legale trusttak een 'handelstak' op, die niet onder het toezicht van DNB valt. Die handelstak bestaat uit diverse 'inhouse vennootschappen' die voor klanten valse facturen en contracten opmaken.

Volgens de rechtbank worden facturen en contracten geantedateerd, om de winst van vooral buitenlandse ondernemers af te romen en via een offshore vennootschap in een belastingparadijs tegen een laag tarief naar de ondernemers te sluizen. Daardoor betalen de ondernemers te weinig belasting in het land van de ondernemingsactiviteiten.

De facturen en contracten, veelal opgemaakt aan de Amsterdamse Keizersgracht, zijn niet gebaseerd op de economische realiteit, maar betreffen vergoedingen voor niet geleverde diensten of gefingeerde royalty's. De handelstak van het trustkantoor strijkt steeds vijf procent op van de afgeroomde winst. Directeur van het Amsterdamse kantoor is lange tijd Edward P., een fiscaaljurist die eerder werkte bij Paardekooper & Hoffman.

Besparing anderhalve ton op één miljoen

Zou de ondernemer over een winst van één miljoen euro normaal gesproken € 250.000 vennootschapsbelasting betalen, in de doorstroomstructuur zien de cijfers er zo uit:

Winst onderneming	€ 1.000.000
Commissie trustbedrijf	€      50.000
Over naar offshore	€     950.000
Belasting 5% over € 950.000	€       47.500
Totaal ten laste van winst	€       97.500
Besparing voor UBO	€     152.500

De klant bespaart met andere woorden € 250.000 - € 97.500 = € 152.500.

Window dressing

De R. geeft tijdens de zitting in hoger beroep toe dat hij aan window dressing deed om "een strafheffing van 25 procent" te vermijden voor zijn cliënten. Maar belastingvermindering is geen belastingontduiking en destijds hoefde een bedrijf in Nederland niet per se substance te hebben voor een belastingaftrek als deze. Je kon volgens De R. echter niet direct een factuur sturen vanuit de Bahama's of een ander belastingparadijs. "Dat zou de lokale belastingdienst triggeren."

Daarom komen de facturen veelal uit belastingparadijs Mokum. Advocaat-generaal Sacha Spoor: "Deze feiten speelden in de periode van 2002-2013. De trustsector was nog in bloei, er waren geen regels, weinig toezicht en het Nederlandse belastingsysteem, dat veel ruimte gaf aan internationale bedrijven, hielp mee om het doorstromen van geld door Nederland uitermate aantrekkelijk te laten zijn. In deze ruimte zijn verdachte en de zijnen gesprongen en hebben een trustkantoor opgezet met vele internationale klanten."

Als het daarbij was gebleven, was er volgens de aanklager weinig aan de hand geweest. "Zeker als het echt zo is dat verdachte er alles aan deed om zich aan de regels (geschreven en ongeschreven) van De Nederlandsche Bank te houden. Zoveel mogelijk transparant zijn, een goede screening doen van de klanten en alles documenteren." Maar zo was het niet.

Directeur Edward P. zegt als getuige in hoger beroep dat De R. wist van het antedateren, ook al woonde De R. vanaf 2003 in Monaco en vanaf 2007 in Dubai. P., die niet in hoger beroep is gegaan tegen zijn veroordeling en een half jaar gevangenisstraf uitzat, heeft spijt: "Achteraf gezien had ik kritischer moeten zijn."

Witwassen

Hoeveel De R. precies heeft witgewassen, staat niet vast. Volgens de advocaat, die aangifte deed namens de financier van het trustkantoor, is er in twaalf jaar tijd zo'n 700 miljoen euro witgewassen. De Rechtbank Amsterdam heeft in 2018 bij de veroordeling van De R. "niet precies (…) kunnen becijferen" om hoeveel geld het gaat. Maar "alleen al met de constructies in de bewezenverklaarde zaaksdossiers is in de loop der jaren ten minste veertig miljoen euro en vijftien miljoen dollar binnengekomen bij de inhouse vennootschappen, waarvan grofweg 95 procent is doorgestroomd naar de offshores".

In hoger beroep komt het OM op een totaal van € 135,4 miljoen. Gezien de enorme omvang van het gehele dossier beperkt het OM de tenlastelegging in hoger beroep echter tot de 'Categorie I-zaken', op een witwastotaal van € 112,6 miljoen euro.

Rol ING

De klanten van de handelstak waren merendeels Italiaanse ondernemers met een rekening bij CMB bank in Monaco. Het trustbedrijf en haar inhouse vennootschappen hadden rekeningen bij ING. De enorme witwasstromen liepen dus over de rekeningen van ING. Zowel De R. als P. zeggen dat zij nooit vragen of signalen hebben ontvangen van ING. De R. was daarom te goeder trouw, volgens zijn advocaat, die zich erover verbaast dat de FIOD de rol van de banken nooit heeft onderzocht.

Het Gerechtshof Amsterdam doet naar verwachting op 18 november uitspraak.