Nieuws 04 januari 2021

Stuurgroep Publiek Belang zet in op fraude, continuïteit en vernieuwing audit

De Stuurgroep Publiek Belang (SGPB) concentreert zich in zijn programma voor 2021-2023 vooral op de thema's fraude, continuïteit en vernieuwing van de audit. Het vergroten van de relevantie van het 'auditberoep' staat daarbij centraal.

De stuurgroep richt zich in het meerjarenplan, dat aansluit op de agenda van de kwartiermakers, op drie projecten: fraude, continuïteit en vernieuwing van de audit. Ook wordt verder gewerkt aan de kwaliteitsverbetering van de audit, met name waar het gaat om transparantie en verantwoording en een kwaliteitsgerichte cultuur.

Ook wil de stuurgroep externe stakeholders meer betrekken bij het opstellen en uitvoeren van de agenda. "Die externe blik past bij de andere manier van werken die we gaan toepassen", aldus NBA-voorzitter Marco van der Vegte. "We kenden al een commissie Beursgenoteerde OOB-organisaties. Die wordt omgevormd tot een stakeholderplatform, dat de rol van challenger zal vervullen, terwijl ook in de werkgroepen niet-accountants worden opgenomen."

Platform niet-oob

Het verbeterprogramma voor de auditpraktijk wordt gesplitst in een oob- en een niet-oob-agenda. Speciaal met het oog op de circa 270 niet-oob-vergunninghouders die wettelijke controles uitvoeren, wordt een Platform nOOB opgericht. Roland Ogink (De Jong & Laan) is namens de SRA betrokken bij dat platform. "Zie het als een doorontwikkeling van de eerdere Werkgroep niet-oob, die destijds ook een afgeleid plan heeft opgesteld op basis van het rapport In het publiek belang. Juist voor niet-oob-kantoren is er veel verandering op komst. Bijvoorbeeld de overheveling van het directe toezicht naar de AFM, maar ook de inrichting van een eigen rvc."

Daarnaast gaat het platform kijken naar het zgn. ‘vliegurencriterium’, dat betrekking heeft op het verrichten van voldoende wettelijke controles. Ogink spreekt in dat verband van een "complex thema, dat de aantrekkelijkheid van kantoren kan raken, ook naar de arbeidsmarkt". Zeker de helft van de niet-oob-vergunninghouders krijgt er mee te maken, verwacht hij. "Het wordt een groot item."

Fraude en continuïteit

Fraude, corruptie en witwassen veroorzaken grote maatschappelijke schade, aldus de stuurgroep, die deze thema's tot prioriteit benoemt voor de komende jaren. Accountants vervullen een sleutelrol in de bestrijding ervan, door hun werk "in de haarvaten van economie, binnen organisaties en bedrijven". Het project Fraude richt zich op verbeteren van fraudedetectie, -preventie en -rapportage door de accountant. Daarbij hoort de ontwikkeling en verbetering van het instrumentarium voor accountants. Ook wordt een community Financiële Veiligheid opgezet, evenals een expertpanel voor casuïstiek.

Na een pilot bij organisaties van openbaar belang (oob’s) moet vanaf 2022 een verplichte melding van fraudewerkzaamheden onderdeel worden van de controleverklaring. Ook komt er een fraudeprotocol voor bedrijven en organisaties, als aanvulling op het bestaande fraudeprotocol voor accountants. Ten slotte wil de stuurgroep een onderzoek doen naar het competentieniveau van accountants ten aanzien van fraude.

De wijze waarop continuïteit momenteel aan de orde komt in de jaarrekening en controleverklaring van de accountant, op basis van de review van jaarrekeningen en bestuursverslagen, wordt door veel gebruikers als onvoldoende ervaren, zo stelt de stuurgroep. Ook wordt soms getwijfeld aan de aard en kwaliteit van door accountants uitgevoerde werkzaamheden. Verder ziet de stuurgroep, mede door innovatie en digitalisering en aangewakkerd door de coronacrisis, een verhoogd risico op disruptie van sectoren of individuele ondernemingen. Daarom is ook continuïteit een speerpunt in het programma.

De stuurgroep wil een verplichte vermelding van verrichte werkzaamheden in het kader van continuïteit in de controleverklaring (pilot in 2021, invoering in 2022) en een continuïteitsprotocol waarbij aandacht wordt besteed aan de hele keten.

Vernieuwing audit

Binnen het project 'Vernieuwing audit' wil de stuurgroep "een aantal fundamentele principes ter discussie stellen en verkennen of we zo kunnen komen tot een verdere innovatie van beroep en bestel". De aanbevelingen van onder meer MCA en CTA en de voorstellen van Sir Donald Brydon (VK) bieden daarbij "een waardevolle leidraad". Voorzitter Van der Vegte verwijst naar het webinar The Future of Audit, onderdeel van het NBA-jubileumprogramma, en het webinar van de stuurgroep zelf van 16 december 2020, die "waardevolle input" hebben opgeleverd voor het nadenken over de toekomst van de auditprofessie.

Belangrijk is de ontwikkeling van een framework voor alle vormen van corporate reporting, zowel financieel als voor andere informatie. De projectgroep die zich richt op de vernieuwing van de audit wil daarnaast principes als geheimhouding of vertrouwelijkheid evalueren "in de context van gewijzigde maatschappelijke opvattingen rond verantwoording en transparantie".

De Stuurgroep Publiek Belang is het samenwerkingsverband tussen vertegenwoordigers van vergunninghoudende accountantskantoren en de NBA.

• 'Relevantie en kwaliteit': Programma Stuurgroep Publiek Belang 2021-2023