Nieuws 29 september 2020

AO Accountancy: Hoekstra vertrouwt op kwartiermakers

Na eerdere rondetafelsessies met de MCA, CTA en AFM leverde het Algemeen Overleg (AO) Accountancy van de Tweede Kamer met minister Hoekstra van Financiën weinig vuurwerk op. Hoekstra vertrouwt op de kwartiermakers, die de hervorming van de sector moeten aanjagen.

De vaste commissie voor financiën van de Tweede Kamer maakte het de minister niet heel moeilijk tijdens het overleg over de accountantssector. SP-lid Alkaya vroeg hoe het kan dat AFM, MCA en CTA eigenlijk tot een vergelijkbaar oordeel komen over de sector, maar de aanbevelingen van de CTA minder ver gaan. Is dat vanwege de juridische haalbaarheid, "is dit vooraf al voorgesorteerd"? Met een verwijzing naar Limperg's 'vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer' verzuchtte hij over de sector: "Wat moet de Nederlandse bevolking hiervan denken?"

Duizend-dingen-doekje

Volgens VVD-Kamerlid Van der Linde dreigt de accountant het 'duizend-dingen-doekje' te worden, als het takenpakket verder wordt verbreed, bijvoorbeeld rondom duurzaamheid. Fraude valt nu niet onder de primaire taak en dat zou wel moeten. De sector is er nog niet, ondanks de stappen die zijn genomen, aldus Van der Linde.

Sneller (D66) vroeg aandacht voor marktwerking en had zorgen rondom het kunnen bedienen van oob's. Daarnaast pleitte hij voor meer onafhankelijke wetenschappers in de sector. Ook CU-commissielid Bruins was bezorgd over de oob's en wil dat aantal eerder verlagen dan uitbreiden. Telkens meer regelgeving voor de sector is wat hem betreft een "uitgewerkt medicijn". Alleen maar meer checklists en minder aandacht voor de klant, "daar wordt het werk niet beter van".

Smeulders (GroenLinks) schetste het belang van internationale afspraken over het grensoverschrijdende accountantsberoep. "Is de minister bereid om in Europa afspraken te maken om dit onderwerp aan te pakken?" Hij wil niet "doormodderen" zoals nu, daarvoor gaat er in zijn optiek nog "te veel mis". Om druk op de sector te houden moet de AFM over voldoende middelen beschikken, benadrukte hij.

Doorbijten

De sector heeft het eerder gegeven vertrouwen nog onvoldoende waargemaakt, meende Nijboer (PvdA). Weliswaar is er "rapport op rapport gestapeld", maar er spelen nog steeds dezelfde discussies. Als het gaat om de structuur in de sector "vind ik dat geen enkele commissie doorbijt". Hij is voorstander van strikte scheiding van controle en advies. "Een fiscalist heeft niks te zoeken bij een kantoor van een accountant waar het publiek belang moet worden gediend."

CDA-Kamerlid Slootweg was blij met het CTA-rapport en de aanstelling en opdracht van de kwartiermakers. Hij benadrukte de ketenverantwoordelijkheid, want de keten is zo sterk als de zwakste schakel. De kwartiermakers gaan aan de slag met Audit Quality Indicators (AQI's), wist hij, maar eerdere pogingen in de VS en het VK waren blijkbaar niet onverdeeld succesvol. Misschien goed om naar die internationale ervaringen te kijken.

Minister Hoekstra antwoordde vlot op de reeks gestelde vragen. "Er zijn echt stappen gezet, maar we zijn er nog niet", erkende hij. De kwartiermakers moeten zorgen voor regelmatig contact, ook met de top van de accountantsorganisaties, om voortgang te boeken rondom cultuur en leiderschap. Hij heeft goede hoop voor de toekomst. "Young profs zitten anders in de wedstrijd dan de oude garde." Volgens de minister is "zonder oogkleppen" gekeken naar de aanbevelingen van beide commissies maar zijn keuzes gemaakt op basis van haalbaarheid, vandaar de focus op het CTA-rapport in de kabinetsreactie.

Rapportage kwartiermakers

Het ministerie is bezig de aangekondigde maatregelen uit te werken. Begin 2021 kan de juridische consultatie van een wetswijziging worden verwacht. Kwartiermakers Chris Fonteijn en Marlies de Vries zullen de minister ieder halfjaar informeren over de stand van zaken, voor het eerst in december van dit jaar. Hoekstra bleek tijdens het AO graag bereid die rapportage telkens te delen met de Tweede Kamer. Ook rondom thema's als fraude en continuïteit wacht hij graag af waar de kwartiermakers mee komen. De accountant moet alert zijn op fraude, maar is geen opsporingsdienst, meende hij.

Ook als het gaat om andere structuurmodellen wacht de minister de aangekondigde experimenten af met audit only- en intermediair-varianten. Nijboer bepleitte een discussie op Europees niveau over het audit only-model en wil niet te veel voorzichtigheid. "Zachte heelmeesters maken stinkende wonden." Hoekstra is bereid een internationale discussie te voeren, "zonder bij voorbaat te concluderen dat we van audit only uitgaan".

Ten aanzien van de afbakening van het aantal oob's wil de minister voorlopig doorgaan zoals gepland, want daaraan is een "enorme discussie" vooraf gegaan. Hij snapt de zorg rondom ondernemingen die geen accountant kunnen vinden, daarom is het wenselijk een aanwijzingsbevoegdheid in te stellen. De ketenverantwoordelijkheid noemde de minister een “zeer terecht punt”. De universiteit Leiden doet onderzoek naar een ‘in control statement’ voor ondernemingen.

Niet spannend

Mogelijke belangenverstrengeling bij hoogleraren die ook een functie hebben binnen accountantsorganisaties is een punt van aandacht, meende Hoekstra, die verwees naar de rol van de FAR als onderzoeksinstituut. Een discussie voeren over de inkomens van accountants, waar Nijboer op aandrong, vond hij "niet dienstig op dit moment".

Volgens Smeulders (GroenLinks) was het "niet zo’n spannend debat" over de sector. "We zien allemaal dat het anders moet, maar het is ook niet zomaar 1, 2, 3 gefixt." Van der Linde (VVD) benadrukte dat er dagelijks duizenden mensen met hart en en ziel werken in de accountantssector. "Dat mag ook wel eens gezegd worden."

De minister eindigde met een rijtje beloftes aan de Kamer. In een brief zal hij nader ingaan op de problematiek rondom oob's. Met zijn collega van Onderwijs spreekt hij over nevenfuncties van hoogleraren. En de Kamer ontvangt ieder halfjaar de voortgangsrapportage van de Kwartiermakers. Die hebben "het oor" van de minister en de "influence to power ".

Terugkijken via Debat Gemist: AO Accountancy, 28 september 2020