AFM: Big four op goede weg met randvoorwaarden voor kwaliteit
De vier grootste accountantsorganisaties boeken goede resultaten bij het realiseren van een kwaliteitsgerichte cultuur en het sturen op continue kwaliteitsverbetering. Wel is nog aandacht nodig voor kwaliteitswaarborgen, om bijvoorbeeld vroegtijdig problemen bij controles op te sporen.
Dat blijkt uit het onderzoek De kwaliteitsslag bij de Big 4-accountantsorganisaties onderzocht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Het onderzoek richt zich op belangrijke randvoorwaarden voor een goede kwaliteit van wettelijke controles. De AFM beoordeelde de resultaten van de kwaliteitsslag van Deloitte, EY, KPMG en PwC. Daarbij is gekeken naar hoe de besturen van die organisaties werken aan een kwaliteitsgerichte cultuur, hoe zij sturen op kwaliteit en instrumenten inzetten om die kwaliteit duurzaam te borgen. De kwaliteit van controledossiers is niet in dit onderzoek betrokken.
Volgens AFM-bestuurder Hanzo van Beusekom, verantwoordelijk voor het toezicht op accountantsorganisaties, is "significante vooruitgang geboekt" ten aanzien van de kwaliteitsgerichte cultuur. "De AFM rapporteert wat ze ziet en dit is wat wij zien. Als dat goed is, dan is het goed." In eerder onderzoek uit 2017 was nog sprake van duidelijke tempoverschillen bij de kwaliteitsverbetering. Dat is nu niet het geval; de verschillen tussen de vier kantoren zijn ook minder groot. Mede daarom heeft de AFM gekozen voor rapporteren over de big four als geheel.
Versterking nodig bij kwaliteitswaarborgen
De AFM ziet dat de big four planmatig sturen op continue kwaliteitsverbetering binnen hun organisaties. Besturen tonen goed voorbeeldgedrag en nemen besluiten die in lijn zijn met de kwaliteitsgerichte cultuur. Dat blijkt onder meer uit gevoerde gesprekken en analyse van vergaderverslagen door de AFM. Externe accountants en hun medewerkers ervaren ook steun vanuit de top bij het realiseren van een kwaliteitsgerichte cultuur, zo stelt de toezichthouder. Er liggen nog wel uitdagingen rondom het leren van fouten, werkdruk en voorbeeldgedrag van externe accountants.
De AFM vraagt daarnaast aandacht voor de uitvoering van de onderzochte kwaliteitswaarborgen. Die hebben een belangrijke signaalfunctie, bijvoorbeeld om vroegtijdig problemen op te sporen voordat een controle is afgerond. Gekeken is naar de beoordeling van controle-informatie in de OKB, de rol van consultbehandelaren, het gestructureerd signaleren en delen van observaties uit dossiercoaching en het consistent uitvoeren van oorzakenanalyses. "Die kwaliteitsborging kan nog een spade dieper", aldus Van Beusekom. Hij erkent dat de sector werkt aan een ingewikkeld traject van cultuur- en gedragsverandering. "Belangrijk is om nu vol te houden. Het gaat goed, maar er kan op onderdelen nog een schepje bij."
Nieuw dossieronderzoek
Dat veel controles door de coronacrisis nu vooral op afstand plaatsvinden, vanuit teams die online samenwerken, zegt volgens Van Beusekom veel over hoe het accountantsberoep er in de toekomst uit gaat zien. "De fabriek is dicht, dan gaan wij niet roepen dat er geen waarneming ter plaatse is gedaan." Accountants zullen zorgvuldige afwegingen moeten maken en zaken genuanceerd bekijken. "Het vraagt om andere waarborgen dat de digitale informatie die je krijgt ook klopt."
De kwaliteit van de wettelijke controles is niet onderzocht; de AFM ziet dit onderzoek daarmee als een "tussenstap". Vanaf het najaar van 2020 start de toezichthouder met een volgend onderzoek naar de kwaliteit van de wettelijke controles. Uitgangspunt is om dat bij alle zes accountantsorganisaties met een oob-vergunning te doen. Naar verwachting is dat onderzoek in de eerste helft van 2021 afgerond. "The proof of the pudding is in the eating", benadrukt Van Beusekom.
Gerelateerd
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/personen/tjibbebosman_440x300.jpg)
Promovendus Tjibbe Bosman: 'Clawback maakt accountants rijker en risicomijdender'
Tekeningsbevoegde partners die aan een clawbackregeling zijn onderworpen, voeren minder jaarrekeningcontroles uit en zijn voorzichtiger met het afgeven van een goedkeurende...
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/far-conferentie_24juni2024_440x300.jpg)
FAR-conferentie over cultuur drukker bezocht dan ooit
Ruim honderdzestig internationale wetenschappers en praktijkmensen bezochten op 24 en 25 juni de jaarlijkse conferentie van de Foundation for Auditing Research (FAR),...
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/personen/sikkoonnes_440x300.jpg)
'De goede accountant leert boven de partijen te staan'
Impact maken: hoe doe je dat als accountant? Volgens auteur Sikko Onnes, voormalig partner van executive-searchfirma Egon Zehnder, vergt dat de juiste gedragsvaardigheden....
In het publiek belang, tien jaar later
Waar staat het accountantsberoep, tien jaar na de publicatie van In het publiek belang, het rapport met de fameuze 53 hervormingsmaatregelen ter verbetering van...
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/personen/ruuddehollander_440x300.jpg)
Voor Ruud de Hollander eindigt negen jaar accountantstoezicht met mooie resultaten en een teleurstelling
Na negen jaar toezicht op het accountantsberoep trekt Ruud de Hollander op 31 mei de deur van de AFM achter zich dicht. Hij is positief over de kwaliteitsverbetering...