Nieuws 26 juni 2020

Webinar frauderisico's: Strafzaken na meldingen accountants van Covid-fraude

Wwft-meldingen van accountants hebben al tot twee strafzaken geleid. Dat meldde FIU-Nederland tijdens het NBA-Helpt-webinar 'Klikspaan of poortwachter?'. Belangrijkste conclusies: opletten, kritisch zijn, overleggen met collega's, het gesprek aangaan met het management en melden als je een aanvraag om coronasteun ongebruikelijk vindt.

Lex van Almelo

Begin juni werd een 25-jarige man uit Waalwijk aangehouden wegens vermoede fraude met mondkapjes en misbruik van de TOGS-regeling. De verdachte had een eenmanszaak, maar bleek de afgelopen tijd geen onkosten en geen omzet te hebben gemaakt. Toen de man de vierduizend euro TOGS-steun ontving, nam hij het hele bedrag direct op in contanten. De FIOD heeft het dossier overgedragen aan het OM.

De kwestie wordt beschreven op de website van de FIU-Nederland. Maar tijdens het webinar voegde FIU-accountmanager Sonja Corstanje-Maaskant eraan toe dat de melding afkomstig was van een accountant. En dat een andere melding van een accountant na nader onderzoek ook tot een strafzaak heeft geleid.

Omzet corrigeren?

Ondernemers blijken bereid onder ‘coronadruk’ de regels te overtreden, stelde Brenton Steenkamp van EY Forensic & Integrity Services de ochtend van het webinar in het FD. Uit een peiling bleek dat tachtig procent van de webinar-deelnemers nog geen aanleiding heeft gezien voor een melding. Volgens compliance-adviseur Arnout van Kempen worden accountants wel “massaal” betrokken bij de steunaanvragen. Wat doen zij dan als een aanvraag twijfels oproept?

Wat moet je er bijvoorbeeld van denken als de klant omzet doorschuift om nu steun te kunnen aanvragen? Moet je dan melden, de omzet laten corrigeren of de opdracht teruggeven? Vind je het ongebruikelijk? Dan moet je melden, of de klant nu wel of niet de omzet corrigeert en of je nu wel of niet de opdracht teruggeeft, aldus Corstanje-Maaskant. Je moet zelfs voorgenomen transacties melden als je die ongebruikelijk vindt, onderstreepte Frouwke Scholten van het Bureau Financieel Toezicht. Je moet dus niet wachten met de melding tot de klant de aanvraag ook echt heeft ingediend.

Zo moet je ook een melding doen als alle omzet bij de klant wegvalt, de klant het personeel nog maar de helft betaalt, maar toch een NOW-aanvraag doet. Het doel van de regeling is immers het personeel gewoon in dienst te houden.

Geen moraalridder

Volgens Arnout van Kempen mag de accountant zijn klant helpen en moet hij of zij daarbij ook weer niet té voorzichtig zijn. Uiteindelijk moet de accountant toetsen of de aanvraag voldoet aan de wettelijke voorwaarden en niet de moraalridder uithangen. Je kunt de ondernemer die zijn geld uit de onderneming heeft gehaald en op een spaarrekening heeft gezet er wel op wijzen dat de steunregelingen bedoeld zijn voor ondernemers met financiële problemen. Maar als de aanvraag volgens de regels deugt, dan deugt die, aldus Van Kempen.

Bert Beugelsdijk, financieel directeur bij Topcon Europe Medical, vindt dat de primaire rol voor het voorkomen van fraude ligt bij de organisatie zelf. Topcon heeft als extra line of defence op Europees niveau een Business Process Control systeem ingevoerd, waarin alle risico’s en protocollen zijn verwerkt. Beugelsdijk raadt interne accountants en accountants in business aan goed te kijken waar de organisatie onder spanning staat en hoe dat uitwerkt op gedrag. En neem omzet alleen als je zeker weet dat er betaald wordt.

Net als iedere accountant moeten accountants in business en interne accountants volgens NOCLAR overtredingen van wet- en regelgeving door hun organisatie uiteindelijk melden, als de organisatie er niets tegen doet. Maar volgens Beugelsdijk moet je het dan wel eerst “bespreken op het juiste niveau en door het hele stappenplan heen.”

Risicoanalyse

NBA-voorzitter Marco van der Vegte riep accountants op een goede risicoanalyse te maken. Negen van de tien deelnemers heeft dat nog niet gedaan, terwijl er toch heel wat Covid-19-risico’s zijn.
Bijvoorbeeld dat de accountant minder contact heeft met de klant. Johan Peters, die de mkb-accountants vertegenwoordigt in de NBA-Werkgroep Fraude: “Een afspraak met Zoom moet je lang van te voren maken. Daardoor ontbreekt het verrassingseffect en kun je gemakkelijker misleid worden.”

Andere risico’s zijn dat er “gaten vallen in de AO” als werknemers thuis werken en dat je als accountant de cijfers van het coronajaar niet kunt vergelijken met voorgaande jaren, zei Van Kempen. Nieuwe Wwft-risico’s zijn volgens het BFT dat klanten soms nieuwe en tot dan toe ongebruikelijke activiteiten gaan ontplooien om toch nog wat omzet te maken. Financieringsproblemen maken ondernemingen kwetsbaar voor criminele investeringen.

Herstel van vertrouwen

Johan Peters raadt accountants aan bij twijfel vooral te praten met collega’s. Arnout van Kempen vreest dat het beroep er over twee jaar op wordt aangekeken als accountants de frauderisico’s niet serieus nemen. Daar staat tegenover dat het beroep veel kan winnen als het zijn rol als poortwachter goed vervult. Van Kempen: “Dan heb je een wezenlijke bijdrage geleverd aan het herstel van de economie en aan het herstel van vertrouwen.”

Het webinar ‘Klikspaan of poortwachter’ werd door ruim negenhonderd deelnemers gevolgd; bijna zeventig procent beoordeelde het na afloop met een 8 of hoger. “Wat mij betreft is in het post-coronatijdperk een webinar een voortreffelijke vervanging van fysieke meetings”, aldus een van de deelnemers.

Het webinar is terug te kijken via het YouTube-kanaal van de NBA en via nba.nl/webinar. Op 8 juli organiseert de NBA een volgend seminar in de NBA Helpt-reeks, over de verantwoording van de NOW-regeling.