Nieuws 20 maart 2020

NBA: 'Versterking keten gebaat bij heldere doelen en gezamenlijke aanpak'

Minister Hoekstra heeft de kabinetsreactie op het eindrapport van de door hem in gestelde Commissie Toekomst Accountancysector (CTA) aan de Tweede Kamer gestuurd. De NBA herkent zich in het beeld dat de kwaliteit van de wettelijke controles nog niet altijd is waar deze moet zijn en steunt de voorstellen van minister Hoekstra.

Het over de volle breedte op orde brengen van de kwaliteit is uiteindelijk van essentieel belang voor duurzaam herstel van maatschappelijk vertrouwen in het beroep, stelt de NBA. "De NBA steunt dan ook de voorstellen van minister Hoekstra en is zeer bereid om ook zelf de handschoen op te pakken."

In de kabinetsreactie gaat minister Hoekstra tevens in op het eveneens in januari verschenen laatste rapport van de Monitoring Commissie Accountancy (MCA) en de verkenning ‘Kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector’ die de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in 2018 publiceerde, twee rapporten die CTA bij de totstandkoming van haar rapport in aanmerking genomen heeft.

De NBA ziet dat de sector de afgelopen jaren een groot aantal veranderingen gerealiseerd heeft. Er zijn daarbij volgens de beroepsorganisatie duidelijke verschillen tussen accountantsorganisaties met betrekking tot het tempo en de mate waarin de verandering plaatsvindt. De NBA ziet dus zowel koplopers als achterblijvers. Dit benadrukt het grote belang van een verdere verbreding en verdieping van die verandering. Het is zaak dat de voorlopers doorgaan met de verbeteringen en dat de achterblijvers beter aangehaakt worden.

Stip op de horizon

NBA-voorzitter Marco van der Vegte: "De sector zal zich moeten blijven richten op duurzaam herstel van vertrouwen, waarbij het in alle gevallen leveren van kwaliteit een voorwaarde is en er tegelijkertijd voor te zorgen dat het accountantsberoep een aantrekkelijk en relevant beroep blijft. Daarvoor is het noodzakelijk een heldere stip op de horizon te formuleren waar alle gedane en toekomstige inspanningen naar moeten leiden. Dat kunnen we niet alleen. Samen met toezichthouders, ministerie en andere ketenpartijen moeten we bouwen aan gerechtvaardigd vertrouwen."

De NBA deelt de mening van de CTA dat er geen 'silver bullet' is die alle problemen oplost. De NBA denkt evenwel dat de door de minister voorgenomen maatregelen een bijdrage zullen leveren aan verdere verbetering van de kwaliteit.

Gezamenlijke aanpak

In de rapporten worden immers ook belangrijke onderwerpen aangestipt die niet uitsluitend bij wet geregeld (kunnen) worden, maar waarvoor de NBA, de accountantsorganisaties, de toezichthouder of de ketenpartners mede aan zet zijn. Het betreft hier o.a. zaken die raken aan de maatschappelijke verwachtingen, zoals fraude, continuïteit van gecontroleerde organisaties en niet-financiële informatie.

Van der Vegte: "De belangrijkste constatering voor de NBA is dat we alleen succes kunnen boeken als we, veel meer dan in het verleden, in gesprek gaan met belanghebbenden en gezamenlijk doelstellingen en verwachtingen formuleren. Alleen als wij gezamenlijk en structureel de dialoog voeren kunnen we succes boeken op een manier die aan de verwachtingen van alle betrokkenen voldoet en tegelijkertijd haalbaar is voor de sector. Wij kijken dan ook uit naar de samenwerking met de nog te benoemen kwartiermaker."

Heldere doelen noodzakelijk voor succes

Verdere samenwerking geldt volgens de NBA bijvoorbeeld voor de gewenste totstandbrenging van de Audit Quality Indicators (AQI’s) die de basis vormen voor de gewenste stip op de horizon. De NBA is van mening dat het van groot belang is dat deze AQI’s in samenspraak met de kwartiermaker, ketenpartners, toezichthouder en overige stakeholders worden opgesteld en daardoor realistisch zijn en op een breed draagvlak kunnen rekenen. NBA: "Deze AQI’s zijn daarmee te beschouwen als meetbare prestatieafspraken vergelijkbaar met de afspraken die de internationale koepel van toezichthouders IFIAR met de 6 grootste accountantsorganisaties heeft gemaakt."

Goede AQI’s zullen volgens de beroepsorganisatie bijdragen aan borging van verbetermaatregelen binnen organisaties en ook als objectieve meeteenheid voor overeengekomen prestatiedoelstellingen. "Om een teveel op compliance gerichte benadering te voorkomen moeten daarom naast 'harde normen' ook 'zachtere' elementen zoals rondom de kwaliteitsgerichte cultuur worden opgenomen."

Maatregelen

Ten aanzien van het toezicht steunt de NBA het voorstel om het toezicht op het gehele wettelijke controledomein de jure en de facto onder de AFM te brengen. "De NBA is vanzelfsprekend bereid om samen te werken en haar kennis te delen om deze transitie succesvol te laten verlopen. De NBA steunt de aanbevelingen die oproepen om naast dossierreviews ook de kwaliteitsbeheersingssystemen van de accountantsorganisaties centraal te stellen en de rapportagefrequentie te verhogen. Kwaliteitsverbetering is gebaat bij frequente en tijdige feedback en extern toezicht vervult hierin een cruciale rol."

De NBA steunt ook de aanbeveling tot experimenten, onderzoeken en pilots. "Het is daarbij wel van belang om op voorhand vast te stellen wat een onderzoek, pilot of experiment succesvol maakt en in welke mate het bedraagt aan verbetering van de kwaliteit."

Ook zal de NBA haar eigen governance onder de loep nemen om waar wenselijk en mogelijk ook externen met een onafhankelijke positie een rol in beleidsbepalende organen te geven.

De NBA zal de brief van de minister de komende tijd nader bestuderen en zal op korte termijn een nadere reactie geven, waarin ook in meer detail wordt ingegaan op de rapporten van de CTA en de MCA. De kabinetsreactie zal op 22 april besproken worden in de Tweede Kamer tijdens het Algemeen Overleg Accountancy.

• Kamerbrief met reactie kabinet op rapport Commissie toekomst accountancysector
• Factsheet maatregelen accountancy